Makale Aleviliğin temel ibadet biçimi cemleri, cemlerin ayrılmaz bir parçası olan semahı ve bu bağlamda cemin ve semahın çıkış kaynağı olan Kırklar Cemini ya da Kırklar Meclisi’ni ele almıştır. Miraç hadisesinde ve Kırklar Meclisi’nde geçen önemli bazı hususlara vurgu yapılmıştır. Alevilikte, Hz. Muhammed’in miraca çıkma olayı nasıl gerçekleşmiş, Peygamberi kim davet etmiş ve bu yolculukta neler yaşanmış, yolculuk sonrası Kırklar Meclisi’ne uğraması nasıl gerçekleşmiş, orada neler konuşulmuş, semah nasıl dönülmüş ve semah dönerken gerçekleşen hadiseler neler, makalede bunlar anlatılmıştır. Hz. Ali’ye bağlı olan, onun yolundan giden Aleviler için cem çok önemlidir. Cem, Alevilerin ibadet hayatının en önemli unsurudur. Ceme giderken abdest alınır, temiz kıyafetler giyilir. Cem meydanına girerken kapısına niyaz edilir, eşiğine basılmadan içeri girilir. Bir dedenin gözetiminde, önderliğinde gerçekleşen cem ibadetine dargınlıklar giderilmeden başlanmaz. Dargın, küskün canlar varsa dedenin huzuruna gelir, barıştırılırlar. Çünkü cemde kimse kimseyle küs, dargın veya kavgalı kalamaz. Zakir’in çaldığı bağlama ve söylediği deyişler, duvaz imamlar, miraçlamalarla, mersiyelerle cemde bulunan canlar dış dünyadan, arzu ve isteklerinden tamamen uzaklaşır, Allah’a yaklaşır. Okunan miraçlamada Peygamberin göğe yükselişi, Kırklar Meclisi’ne girişi, Kırklarla semaha katılması anlatılır ve bazı bölümler cemde bulunan canlar tarafından kısmen canlandırılır. Semah ise cem ibadetindeki on iki hizmetten biridir. Cem ibadetlerinin genellikle sonuna doğru dönülen semahlar Hakk için dönülür. Hem semah dönülürken hem de semah bitiminde dede, “Hakk için ola, seyir için olmaya” diyerek aslında semahın kutsal bir dönüş olduğunu, bir oyun olmadığını, ibadetin bir parçası olduğunu vurgular. Cem ibadeti esnasında dedenin “Semahlarımız Kırklar Semahı ola”, “Cemimiz Kırklar Cemine yazıla.” gibi sözleri de Aleviler için Kırklar Meclisi’nin önemini ve kutsallığını gösterir.
| Yazar: | Gamze COŞKUN |
| Yayın: | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi |
| Cilt: | |
| Sayı: | 103 |
| Sayfa: | 187 – 203 |
| Tarih: | 2022 |
| DOI: | |
| ISSN: | 2147-9895 |
| URL: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/72639/1178472 |
