Erken dönem aşırılık yanlısı Şiî gruplar Gāliyye ismi altında tasnif edilmişlerdir. Ehl-i Beyt imamlarının söylemlerinden memnun olmayan ve yeni bir politika değişikliğine ihtiyaç hisseden bu gruplar mücadelelerini imâmeti kendi liderlerine intikal ettirerek yapmaya kalkışmışlardır. Devrimci olan bu grupların sadece kendi stratejik hesapları üzerinden yaptıkları bu yönlendirme İmâmî, iktidar ve Sünnî çevreleri hoşnut etmemiş ve bir tehdit unsuru olarak görülmüştür. Onların bu hizipçi tutumlarını ifade eden Gāliyye ismi, ilk kez hicrî II. yüzyılda İmâmî yazarlar tarafından imâmeti Hüseyin soyunun dışına çıkaran grupların tasnifinde kullanılmaya başlanmıştır. Hicrî III. asırdan itibaren kavramın anlam çerçevesi genişletilerek yeniden belirlenmiştir. İmâmeti Hasan soyu ve Muhammed b. el-Hanefiyye soyu dışına çıkaran gruplar da bu kavrama dâhil edilmiştir. Süreç içinde kavramın kapsam alanı daha da genişletilmiş, aşırı fikir söyleyen tüm gruplar onlardan kabul edilmiştir. Ancak Gāliyye ismi zihinlerde genel olarak aşırı fikirler söyleyen gruplar için kalmıştır. Bu son tanımlama Gāliyye’nin İslâm dışına çıktığı iddiasını içermektedir. Bu kısa izahta görüldüğü üzere onların cemaatten dışlanması problem olarak gözükmektedir. Bu çalışmada erken dönem Aşırı Şiîlik ve onlara izafe edilen bazı aşırı görüşler izah edilmeye çalışılacaktır. Böylece muhalifleri tarafından siyaseten engellenemeyen bu gruplara aşırı fikirler isnat edilerek cemaat dışına çıkarılmak istenmesinin nedeni daha net bir şekilde anlaşılmış olacaktır.
| Yazar: | Fatih SANCILI |
| Yayın: | Sobider – Sosyal Bilimler Dergisi |
| Cilt: | |
| Sayı: | 54 |
| Sayfa: | 642-663 |
| Tarih: | 2021 |
| DOI: | 10.29228/SOBIDER.52718 |
| ISSN: | 2149-0821 |
| URL: | https://sobider.com/?mod=makale_tr_ozet&makale_id=52718 |
