İslam dünyasının en büyük devleti ve hilafet merkezi olarak Osmanlı Devleti başlangıcından itibaren Avrupa ile etkileşim içinde olmuştur. Bu etkileşimlerin en mühimi, modernleşme devri olarak adlandırılan uzun ve netameli süreçte gerçekleşmiştir. Batıyla geliştirilen bu ilişkiler yanında Osmanlı modernleşmesi aynı zamanda birçok tecrübenin de hâsılasıdır. Eski devirlerden beri bütün
bir şarkın hem aktığı hem baktığı yer olarak Osmanlı ve İstanbul, bu hususiyetini modernleşme devrinde de sürdürmüştür. Kendi etki alanına denk düşen ve kendi bünyesinde yer alan birçok coğrafyanın da tecrübe ve birikimi Osmanlı’nın merkezine yani İstanbul’a akmıştır. Kuzey Afrika’dan Hind’e kadar uzanan bu geniş coğrafyanın hususiyetleriyle beslenen bu miras yakından incelemeyi hak etmektedir. Osmanlı’nın merkezine yani İstanbul’a akan bu birikimin en önemli kaynaklarından birisi Rumeli coğrafyasıdır. Kimisi İstanbul’da dünyaya gözünü açmış kimisinin de eser ve fikirleri İstanbul’a gelmiş ve buradaki ortak mirasa katılmıştır. Bu isimler arasında modernleşmenin münşileri yanında dinî modernleşmeye yön veren isimlere de rastlamak mümkündür. Abdurrahman Sami Paşa, Ahmed Cevdet Paşa ve Sırrı Giridî gibi isimler başta olmak üzere Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi, Hoca Kadri Nâsuh, İzmirli İsmail Hakkı, İsmail Fenni Ertuğrul, Mehmed Ali Aynî ve Yusuf Ziya Yörükan gibi isimlerin de sayılabileceği bu liste Osmanlı dinî modernleşmesine ciddi katkılar sunmuştur. Bu tebliğde Osmanlı dinî modernleşmesine katkı veren Rumeli kökenli isimlerin çalışma alanları, ortaya koydukları eserler, düşünce dünyaları ve savundukları fikirler tahlile tabi tutulmuş; bu mirasın diğer bölgelerle mukayesesi yapılarak katkının değeri ve hususiyeti ile alâkalı çıkarımlar yapılmıştır. Böylelikle modern Osmanlı düşüncesinde, Rumelili âlimlerin katkısı ve rolünün ortaya konulması amaçlanmıştır.
| Yazar: | Rıdvan Özdinç |
| Sempozyum Başlığı: | Tarih Boyunca Rumeli Coğrafyasında İlim, İrfan ve Hikmet Uluslararası Sempozyumu |
| Yer: | Kırklareli |
| Yayıncı: | Kırklareli Üniversitesi |
| Tarih: | 14-15 Mayıs 2022 |
| Sayfa: | 70 |
| ISBN: | |
| URL: | https://rumelimirhus.klu.edu.tr |
