Bu makale, XVIII. yüzyıl Osmanlı âlimlerinden Ebû Saîd Muhammed b. Mustafa el-Hâdimî’nin (ö. 1176/1762) “Lâ Yeruddu’l-kazâ illa’d-duâ” adlı risâlesini konu edinmektedir. Çalışmada “kazâyı ancak duâ geri çevirir ve ömrü de ancak iyilik uzatır” hadisini Hâdimî’nin, kelâm, felsefe, belâgat ve mantık ilimleri açısından yorumladığı risâlesinin tahkik, tercüme ve değerlendirilmesi yapılmaktadır. Risâlede tarihi süreçte tartışılan ve mahiyeti itibariyle günümüzde de güncelliğini koruyan duâ-kazâ/kader ilişkisi ve iyiliklerle ömrün uzaması konusu ele alınmaktadır. Müellif duânın kazâ/kadere etkisini “mübrem” ve “muallak” kazâ bağlamında değerlendirmektedir. Diğer taraftan “ecel”, “an”, “zaman” ve “hayat” kavramları çerçevesinde iyilikler ile ömrün uzamasının mümkün olduğuna dair meseleyi etraflıca tartışmaktadır. Hâdimî söz konusu hadisin barındırdığı hükmü ayrıca incelemekte ve duâların faydasının olmadığını savunan Mu‘tezile’ye itirazlar yönelterek risâleyi sonlandırmaktadır. Tespit edebildiğimiz dört yazma nüshası üzerinden tenkitli neşri yapılarak bir makalede konu edinilen bu risâlenin literatüre kazandırılarak güncelliğini koruyan duâ-kazâ/kader tartışmalarına bir katkı sağlaması hedeflenmektedir.
| Yazar: | Şemsettin TAÇAR – Habib KARTALOĞLU |
| Yayın: | Rumeli İslam Araştırmaları Dergisi |
| Cilt: | |
| Sayı: | 8 |
| Sayfa: | 97 – 127 |
| Tarih: | 2021 |
| DOI: | 10.53336/rumeli.963536 |
| ISSN: | 2564-7903 |
| URL: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/rumeli/issue/65568/963536 |
