Ebû’l-Kāsım El-Ka’Bî El-Belhî’de bilgi

Bağdât Mu’tezilesi’nin yetkin isimlerinden Ebû’l-Kāsım el-Ka’bî el-Belhî’nin (ö. 319/931) bilgi konusundaki görüşleri, bu çalışmanın ana eksenini oluşturmaktadır. Çalışma ″Giriş″ ve dört bölümden meydana gelmektedir. ″Giriş″ bölümünde Ebû’l-Kāsım el-Belhî’nin hayatı, ilmî şahsiyeti, eserleri ve Mu’tezile içindeki konumu ele alınmıştır. Bu bölümdeki bilgiler, tarihsel süreç içerisinde kendisinin ve fikirlerinin hangi noktada olduğunun görülmesi açısından önem arz etmektedir. Çalışmamızın ilk bölümünde bilginin imkânı, mâhiyeti ve ilgili olduğu kavramsal çerçeve hem Belhî’nin bilgi teorisi çerçevesinde hem de ilişkili yaklaşımlarla mukayeseli olarak değerlendirilmiştir. Ayrıca varlık-bilgi ilişkisi ele alınmıştır. Belhî’nin varlık anlayışı, o dönemde detaylı açıklamaları ve farklı paradigmasıyla dikkat çekmektedir. Bu sebeple epistemolojik yaklaşımını şekillendirmektedir. Çalışmamızın ikinci bölümünde bilginin kaynakları ve türleri ele alınmıştır. Bu bölüm, Belhî’nin epistemolojik yaklaşımını ortaya koyması açısından önemlidir. Araştırmanın son bölümünde teolojik ve ahlâkî alanda bilginin değeri ele alınmıştır. Bilgi sahibi olmanın insana gereklilik olmasından yola çıkan Belhî, bu bilginin değerini teolojik olarak Allah’ı bilmek, ahlâkî olarak bilgisel temelde eylemde bulunmak olarak ortaya koymuştur. Belhî’nin ahlâk anlayışının bilişsel temeli, iyi ve kötünün belirlenimini ilâhî emre bağlamayan bunun akılla söz konusu olduğunu ortaya koyan parametrelere sahiptir.

Yazar: ZEYNEP HÜMEYRA KOÇ
Tür: Doktora
Üniversite: Ankara Üniversitesi
Danışman: PROF. DR. MAHMUT AY
Yayın Yeri: Ankara
Tarih: 2021
Sayfa: 365
URL: https://tez.yok.gov.tr
25 Ekim 2022