Bu çalışmada kelam ilminin İslam düşüncesinde önemli bir konuma gelmesinde ciddi katkıları bulunan ve müteahhirîn kelamının imamı kabul edilen Fahreddin Râzî’nin kelam yöntemi ele alınmıştır. Her mütekellimin, problemleri ele alış biçimi ve çözüme kavuşturma tarzı belli bir yöntem dahilinde gerçekleşmektedir. Râzî hem Eşʻarî kelam geleneğine hem de Muʻtezile kelamına birtakım eleştiriler yöneltmiş ve bunun yanında meselenin dayandığı temel metotları da eleştirmiştir. Kimi kelamî konularda seleflerinin yaklaşımını zayıf ve savunulmaz bulan Râzî; alternatif ispat yöntemlerini, hakikate ulaştıracağını düşündüğü daha güçlü istidlâl biçimleri ve öncüllerini ikame etmiştir. Râzî, seleflerinden devraldığı kelam literatürünü yeniden yorumlamış; kelam disiplininde düşünce, metodoloji ve muhteva açısından yeni bir dönemin sistematik değişiminde etkin rol oynamıştır. Onunla Eşʻarî kelamı yöntem bakımından yeni bir farklılaşma sürecine girmiş ve mensubu bulunduğu ekolün yeniden yapılanmasına vesile olmuştur. Böylece onun bilgi anlayışı, akıl-nakil arasında takındığı tutum ve istidlâl tarzının bütününü kapsayan yöntemi, kendinden sonraki düşünce dünyasını derinden etkilemiştir. Bu tezde Râzî’nin söz konusu kelam geleneklerinin metotlarını eleştirirken bunların yerine hangi metotları ikame ettiği kendinden önceki kelam geleneğiyle karşılaştırılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu noktada analitik bir yöntemle Râzî’nin kelam metodu, konuları işleyişi, kendinden önceki kelamî yöntemlere bakışı ve hangi yönlerden onları eleştirdiği, seleflerinden hangi noktada istifade ettiği ve farklılaştığı yönler üzerinde durulmuştur. Ayrıca onun çabalarıyla Eşʻarî düşüncenin yaşadığı dönüşüm de değerlendirmeye tabi tutulmuştur.
| Yazar: | HÜSNÜ TURGUT |
| Tür: | Doktora |
| Üniversite: | Erciyes Üniversitesi |
| Danışman: | PROF. DR. HARUN IŞIK |
| Yayın Yeri: | Kayseri |
| Tarih: | 2021 |
| Sayfa: | 288 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
