Gazzâlî’nin düşünce sisteminde nübüvvet

Gazzâlî’nin gerek nübüvvet konusundaki özgün yaklaşımları gerekse nübüvvetle ilgili meselelerin eserlerindeki yaygınlığı göz önünde bulundurulduğunda onun nübüvvet konusuna verdiği önem açıkça görülür. Daha önce farklı çalışmalar Gazzâlî’nin nübüvvete dair fikirlerini betimleyici bir şekilde veya felsefenin doğrudan bu konudaki etkisi bakımından ele almıştır. Bu tezde ise Gazzâlî’nin düşüncelerinin bütünü dikkate alındığında onun nübüvvete dair fikirlerinin nasıl bir yerde durduğuna odaklanılmaktadır. Bu doğrultuda Gazzâlî’nin nübüvvete dair fikirleri, onun kelâm geleneğinin ilgilendiği meseleler hakkındaki ve felsefe geleneğinin ilgilendiği meseleler hakkındaki düşünceleri ile ilişkileri bakımından olmak üzere iki bölümde incelenmektedir. İlk bölümde, “İnsanlar nübüvvet iddiası üzerine düşünmeye niçin yönelir?” ve “Belirli bir kimsenin peygamber olduğuna dair bilgi nasıl elde edilir?” şeklindeki iki soru karşısında Gazzâlî’nin sergilediği özgün yaklaşımlar ele alınmaktadır. Bu soruların ilkinin cevabı Gazzâlî’nin hüsün-kubuh konusundaki düşünceleriyle ilgiliyken, ikincisi onun hem bir bütün olarak kelâm ilmine dair kanaatleriyle hem de Gazzâlî’nin necat-saadet şeklinde bir ayrım yaptığı kurtuluş öğretisiyle ilişkilidir. İkinci bölümde ise nihai formuna İbn Sînâ’nın düşüncelerinde kavuşan nübüvvetin üç özelliği öğretisinin Gazzâlî’nin düşünce sistemi içerisinde kazandığı anlamlar tartışılmaktadır. Gazzâlî’nin bu konudaki fikirleri ise onun hem insanın kemâline dair düşünceleriyle hem de âlem tasavvuruyla irtibatlıdır. Sonuç itibarıyla tüm bunlar doğrudan şuna dikkat çeker: Gazzâlî’nin nübüvvete dair fikirleri onun düşüncelerinin bütünü içerisinde açıklandığında anlamlı hale gelmektedir. Ayrıca bu araştırma dolaylı olarak Gazzâlî’nin kendisine ulaşan düşünce gelenekleriyle ilgilendiği her bir mesele için ayrı ayrı incelenmeye değer girift bir ilişki kurduğunu gösterir niteliktedir.

Yazar: BURAK VEYSEL ERMAN
Tür: Yüksek Lisans
Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Danışman: DOÇ. DR. EŞREF ALTAŞ
Yayın Yeri: İstanbul
Tarih: 2022
Sayfa: 186
URL: https://tez.yok.gov.tr