İslam Mezhepleri Tarihi yazıcılığı Hz. Muhammed’in vefatından sonra erken dönemde başlamış ve kendini Makâlât, Fırak ve Milel-Nihal kavramları üzerinden görür kılmıştır. Bu gelenek içerisinde makâlât türü olan İbn Hazm’ın el-Fasl fi’l-Milel ve’l-Ehva ve’n-Nihal adlı eseriyle karşılaşmaktayız. İbn Hazm’ın bu eserinin büyük kısmını Mu’tezile eleştirisinin teşkil etmesi ve dönemine ait bilgiler ihtiva etmesi Endülüs bölgesinde Mâlikî çevrenin mezhep taassubunun diğer mezheplerin temsilinin zorlaştırdığı görüntüsünün aksine Endülüs’te farklı mezheplerin varlığına dair önemli ipucu vermektedir. İbn Hazm, Yahudilik ve Hristiyan mezhepleri eleştirisinde objektifliğini korurken İslam mezheplerine karşı aynı tutumu sergileyemediği görülmüştür. O, 73 fırka rivayetinin zayıf olmasından dolayı esas almamaktadır fakat yine de merkeze Ehl-i Sünnet’i yerleştirip diğer mezhepleri kendisine olan yakınlıkları ve uzaklıklarına göre tasnif etmiştir. Mu’tezile mezhebi içerisinde Ehl-i Sünnet’e yakın gördüğü şahıslara yakından bakıldığında bu isimlerin Mu’tezile ile ilişkilendirilmesinde birtakım sorunların oluştuğu görülmektedir. Ayrıca onun eleştirdiği konulara bakıldığında bu konuların Mu’tezile mezhebinin Ebü’l-Hüzeyl el-Allâf ile teşekkül eden prensiplerin altında yer alan konulardır. Dolayısıyla sadece Mu’tezile’nin diğer prensiplerine yönelik görüş belirten şahıslardan az bahsetmiş ve bazılarını kendine yakın görmüştür. İbn Hazm’dan bağımsız Endülüs’te Mu’tezile ile ilişkilendirilen şahısların da Mu’tezile ile ilişkilendirilmesi sorunludur. Sadece birkaç konu da Mu’tezile ile aynı görüşte oldukları için Mu’tezile ile ilişkilendirilen şahıslar vardır.
| Yazar: | MUHAMMED EMİN ASLAN |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | Ankara Üniversitesi |
| Danışman: | DOÇ. DR. MEHMET KALAYCI |
| Yayın Yeri: | Ankara |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 104 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
