Kelâm düşünce tarihinde Mâtürîdî kelâmı ile ilgili birçok müstakil eser yazıldığı gibi birçok şerh ve haşiye çalışması da yapılmıştır. Her çağda kendisine yer bulan Mâtürîdi geleneği için bu geleneğe gönül vermiş, zaman ayırmış, eserler ortaya koymuş her kişinin değerli olduğunu düşünmekteyiz. Bu düşünce bizi Osmanlı döneminde yaşamış, sıkı bir şekilde Hanefî ve Mâtürîdi savunucusu olan Kilisli Uryânî Osman Efendi’nin kelamî görüşlerini ortaya çıkarmada karşılık buldu. Bu bağlamda onun özellikle Hayru’l-kalâid fî şerhi cevâhiri’l-akâid eseri esas alınmıştır. Bu araştırma ve incelemenin amacı, Kilis 7 Aralık Üniversitesi bünyesinde çalışmayı yürütmemizden dolayı Kilisli Uryânî Osman Efendi’nin kelamî görüşlerini gün yüzüne çıkarmak, böylece unutulmaya yüz tutmuş ilmî şahsiyetleri akademik camiada tanıttırmak ve onu kazandırmaktır. Bu tez çalışmasında araştırma yöntemi olarak döküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Nitekim evvela Hayru’l-kalâid fî şerhi cevâhiri’l-akâid eserinin Uryânî’ye ait olduğu tespit edilmiş, sonrasında bu eser baştan sona okunmuş, gerekli veriler fiş olarak tutulmuştur. Nihayetinde de bu fişler ilmî disiplin içerisinde bir araya getirilmiş, kompoze edilmiş, buna bağlı olarak sentez ve analizlerde bulunulmuş, birtakım değerlendirmeler ve tespitler yapılmıştır. Çalışmamız giriş ve iki ana bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın giriş bölümünde araştırmamızın konusu, amacı ve önemi, yöntemi hakkında bilgilere yer verilmektedir. Birinci ana bölümünde Uryânî’nin hayatı, ilmi kişiliği, yaşadığı ortamın siyasî, ekonomik, kültürel durumu ve eserleri üzerinde durulmaktadır. İkinci ana bölümde ise Uryânî Efendi’nin kelamî görüşleri ilâhiyat, nübüvvât, sem’iyyât, el-esmâ ve’l-ahkâm (iman bahisleri) ve imâmet olarak beş temel başlıktan oluşmaktadır. Sonuç bölümünde ise Uryânî’nin kelâmî görüşlerine dair tespitler ortaya konulmuş ve ulaşılan sonuçlara binaen birtakım değerlendirmeler yapılmıştır.
| Yazar: | MİNE YAVUZ |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | Kilis 7 Aralık Üniversitesi Üniversitesi |
| Danışman: | DOÇ. DR. MEHMET ŞAŞA |
| Yayın Yeri: | Kilis |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 125 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
