Kitabu’l Müsâyere çerçevesinde İbn-i Hümâm’ın itikadi ve siyasi görüşleri

Tezimizde IX/XV asırda Mısır’da yaşamış olan Kemâlüddîn İbnü’l-Hümâm’ın itikadi ve siyasi görüşlerini Kitabu’l-Müsâyere adlı eseri çerçevesinde ele almaya çalıştık. O dönemde Mısır, Memlükler yönetimi altındadır. İçerde ve dışarda siyasi gerginlikler yaşanmaktadır. Doğuda Moğol, batıda Haçlı seferleri sonucu bir çok alim güvenli bir bölge olarak gördükleri Mısır’a gelip yerleşmişlerdir. Bu da ilim ve kültürün oldukça canlı olmasına yol açmıştır. İbnü’l-Hümâm böyle bir ortamda doğmuş, büyümüş ve ilmi faaliyetler içerisinde bulunmuştur. İbnü’l-Hümâm, daha çok fakih olarak ve Hanefi mezhebi açısından önemli olan el-Hidâye üzerine yazmış olduğu Fethu’l Kadir isimli eseriyle ilim dünyasında tanınmıştır. O, fakih olmasının yanında aynı zamanda bir mütekellimdir. Tezimizde inceleyeceğimiz el-Müsâyere, Gazzâlî ‘nin Kelam alanında ele aldığı “er-Risâletü’l-Kudsiyye” üzerine çeşitli ilavelerde bulunularak yazılmış olan şerh türünden bir eserdir. İbnü’l-Hümâm’ın eserde kelam konularına yaklaşımı onun bu alana hâkimiyetini göstermektedir. O, İslam inanç esaslarını akli ve nakli delillerle ispat yoluna gitmiş, okuyucuyu fazla detaya boğmadan gerekli bilgileri vererek, konuları müteahhirun dönemi kelam sistemine uygun bir şekilde kaleme almıştır. İbnü’l-Hümâm Mâtürîdî-Hanefi geleneğe bağlı olsa da itikadi ve siyasi açıdan farklı görüşler ileri sürebilmiştir. el-Müsâyere, Gazzali’nin eserine şerh olduğundan dolayı İbnü’l-Hümâm, zaman zaman ona itirazlarda bulunmuş veya ondan farklı düşüncelerini ortaya koymaya çalışmıştır.

Yazar: MUHAMMET TÜTÜNCÜ
Tür: Yüksek Lisans
Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMET RAŞİT BATUR
Yayın Yeri: İzmir
Tarih: 2022
Sayfa: 153
URL: https://tez.yok.gov.tr
17 Ocak 2023