Kültürel Farklılıkların İslam Anlayışları Üzerindeki Etkisi: Endonezya Örneği

Endonezya, 225 milyonluk Müslüman nüfusuyla, Müslüman ülkeler arasında ilk sırada yer almaktadır. Ülkedeki Müslüman nüfusunun yaklaşık %99’u Sünni geleneğe mensuptur. Ancak Endonezya tam da bu noktada önemli bir farklılığı içerisinde barındırmaktadır. Bu denli büyük bir Sünni nüfusa sahip olmasına rağmen bu ülkedeki Sünni Müslümanlar, “Arap-İslam” coğrafyası hâkimiyetinde kalmış diğer Müslüman ülkelere göre, “İslam”, “dindarlık algıları” ve “dinin günlük hayattaki pratikleri” bağlamında yerli kültürlerinin özelliklerini daha belirgin bir biçimde taşımaktadırlar. Endonezyalılar tarafından “İslam nusantara” -yerli kültürle İslam’ın entegre
olması- şeklinde ifade edilen kendi kültürleriyle birlikte Müslüman olmaları da din anlayışlarında İslam öncesi yerli kültürün izlerini fazlasıyla görmeye imkân vermektedir. Bu durumun örnekleriyle sıradan hayat içerisinde sıklıkla karşılaşmak mümkündür. Endonezya’nın süreç içerisinde gelişen bu din anlayışındaki farklılıklarının sebeplerinin başında, İslam öncesi dönemde güçlü bir biçimde var olan “Hindu” kültür gelmektedir. Zira Endonezya İslam öncesi dönemde, yüzlerce yıl boyunca Budizm ve Hinduizm hâkimiyetinde kalmıştır. İslam öncesi dönemde hâkim olan bu dinlerin mistik yönleri de İslam sonrası dönemde, 12. yüzyıldan itibaren, “tasavvuf” üzerinden yaşatılmaya devam etmiştir. Endonezya’nın “İslamlaşırken” dışlayıcı bir din söylemi yerine kapsayıcı bir din söylemini merkeze alan tasavvuf üzerinden İslâmlaşması da Endonezya İslam geleneğinin, Arap-İslam geleneğine göre daha yumuşak ve ılımlı bir İslam anlayışı ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Yazar:Halide Rumeysa Küçüköner
Sempozyum Başlığı:Uluslararası Din Düşünce ve Ahlak Sempozyumu
Yer:Van
Yayıncı:Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Tarih: 5-7 Kasım 2021
Sayfa:56
ISBN: 
URL:http://webportal.yyu.edu.tr/dindusunceahlak
14 Ekim 2022