Ka’bî’nin Kitâbu’l-Makâlât isimli eserini ve onun Mezhepler Tarihindeki yerini konu edinen bu çalışmanın planı Ka’bî’nin Kitâbu’l-Makâlât adlı eserinde gündemine aldığı ve tartışma konusu yaptığı temel meseleler ekseninde oluşturulmuş, kapsamı ve çerçevesi de buna göre belirlenmiştir. Kitâbu’l-Makâlât’ın tamamı okunarak hazırlanan bu çalışmada öncelikle Ka’bî’nin görüşleri tespit edilmiş daha sonra da bu görüşlerin karşılaştırmalı olarak tahlil edilmesi yoluna gidilmiştir. Ayrıca onun mezhepler tarihi yazımında takip ettiği metodla mütekaddimîn döneminin ve sonraki dönemlerin izlediği usûller ve benimsedikleri tavırlar eleştirel biçimde değerlendirilmiştir. Ka’bî ile diğer makâlât müellifleri arasında kısa mukayeseler yapılarak onun görüş ve yöntemlerinin Mu’tezile ekolü içindeki izdüşümleri belirlenmeye çalışılmıştır. Böylece hem Mu’tezile geleneği içindeki farklılaşmalara hem de Ka’bî’nin, muhalif fırkaların makâlât yazarları nezdindeki konumuna ve onların üzerinde bıraktığı derin tesirlere işaret edilmiştir. Araştırmanın temel yöntemi, ele alınan konunun ve yer verilen problemlerin birincil ve temel kaynaklar üzerinden incelenmesi olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda öncelikle Ka’bî’nin eserleri kaynak tarama yöntemi ile baştan sona okunmuş ve ele alınan konunun kapsamına giren meseleler ve onun öne çıkardığı fikirler tespit ve tahlil edilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasını teşkil eden bu evre tamamlandıktan, bir anlamda Ka’bî’nin öne çıkardığı ana unsurlar belirlendikten sonra bu esaslara ve konu başlıklarına göre araştırmanın planı ortaya konulmuştur. Sonrasında ise belirlenen plan ve Ka’bî’nin önemsediği prensipler ekseninde ele alınan ana ve alt başlıklar ve temel problemler, merkezde Ka’bî’nin nazara verdiği temel meseleler bulunmak kaydıyla mukayeseli olarak incelenmiştir. Sonuç olarak -ayrıntılarına bu çalışmanın içeriğinde yer verildiği üzere- Ka’bî’nin metod olarak objektif bir tavır benimsediği tespit edilmiş ve bu yaklaşımının hem onun mezhepler tarihi yazıcılığındaki konumunu perçinlediği hem de günümüz mezhepler tarihi yazıcılığı açısından geleneğe doğru geniş bir projeksiyon imkânı sağladığı görülmüştür.
| Yazar: | ÖZLEM DEMİR |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | İstanbul Üniversitesi |
| Danışman: | PROF. DR. HALİL İBRAHİM BULUT |
| Yayın Yeri: | İstanbul |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 113 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
