Materyalizm, 18. yüzyıldan itibaren özellikle batı coğrafyasında kilisenin de baskıcı tutumuna bir başkaldırı olarak yayılmaya başlayan, maddeyi ve gözle görülen dünyayı esas alarak her şeyin maddeden ibaret olduğunu, maddeden bağımsız fizik ötesi bir alanın, yani metafiziksel öğelerin bulunmadığını, hayatta olup biten her şeyin sadece maddî sebeplerle açıklanabileceğini ifade eden, böylelikle de tabiat üstü bir gücün, yani Tanrı tasavvurunun olmadığını iddia eden bir düşünce sistemidir. İlk adımlarının Antik Yunan düşüncesinde atıldığı görülen materyalizm, İlk Çağdan itibaren atomculuk anlayışını geliştirerek günümüze kadar gelmiştir. Orta Çağ döneminde skolastik anlayışın hâkim olması neticesinde etkinliğini yitiren materyalizm, bu dönem içerisinde kendine tam olarak bir yer edinememiştir. Rönesans ve Reform hareketleri ile bir aydınlanma dönemi yaşayan batı, bilime önem vererek bilimin karşısında gördüğü kilisenin baskısını kırmaya başlamıştır. Esasında Hıristiyan dünyayı hedef alarak çıkmasına rağmen, zaman içerisinde tüm dünyayı etkisi altına almaya başlayan materyalizm düşüncesinden İslâm dünyası da etkilenmiş, dine karşı yıkıcı faaliyetler ve düşünceler içerisinde zamanla yerini almıştır. Ülkemizde ilmî – siyasi alanda meydana gelen durgunluk ve gerilemenin neticesinde batının kaydettiği ilerlemeyi gözlemleme ve özellikle fen bilimlerinde eğitim almaları amacıyla batıya gönderilen öğrencilerin, ülkeye geri dönüşü ile materyalizm ekolü de yurdumuzda hissedilmeye başlanmıştır. Bu akım, özellikle dergi ve tercümeler yolu ile Müslüman coğrafyalarda yayılım göstermiştir. Materyalizmin İslâm dünyasındaki gelişimi sadece ülkemizle kalmamış, Kuzey Afrika ve Hint alt kıtasına da yayılmıştır. Klasik kelâm ilminin metotlarının bu çağda ortaya çıkan felsefî ekollere karşılık verme noktasında yetersiz kaldığını düşünen birçok âlim, kelâm ilminin dönemin sorunlarına yönelik yeniden biçimlenmesi ve düzenlenmesini savunmuştur. Bu düşüncede olan âlimler, sonuç olarak yeni bir kelâm ilmi metodu geliştirmiş ve Yeni İlm-i Kelâm dönemini başlatmışlardır. Bu çalışmada, öncelikle materyalizm düşüncesinin ortaya çıkış süreci, bu düşünce sisteminin temel öğretileri, temsilcileri ve Müslümanlara yönelik etkileri ortaya konulacaktır. Materyalizmin din ve Tanrı düşüncesine yönelik eleştirilerine karşı ülkemizdeki Yeni İlm-i Kelâm dönemi kelâmcılarının materyalizme karşı ortaya koyduğu argümanlar ve materyalizm eleştirileri tespit edilmeye çalışılarak Yeni İlm-i Kelâm döneminin bu konudaki yaklaşımı ortaya konulacaktır.
| Yazar: | FURKAN UÇAR |
| Tür: | Yüksek Lisans |
| Üniversite: | Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi |
| Danışman: | DR. MEHMET AKİF CEYHAN |
| Yayın Yeri: | Ankara |
| Tarih: | 2022 |
| Sayfa: | 121 |
| URL: | https://tez.yok.gov.tr |
