Şîa, Hz. Peygamber’in vefatından sonra imâmetin Hz. Ali’ye ve onun soyundan gelenlere ait olduğunu savunan grupların ortak ismidir. İmâmet inancının merkezi bir konum inşa ettiği bu gruplar, imamların nas ile tayin edildiklerine ve peygamberler gibi masum olduklarına dayanan yeni bir din tasavvuru geliştirmiş, müstakil bir hadis ve tarih malzemesi oluşturmuş gerek itikadî gerek amelî bakımdan kendilerine münhasır bir şekle bürünmüşlerdir. Tarihte varlıklarını Sünnî devletlerin hâkimiyetinde geçiren Şiîler, Fâtımîler (909-1171) ve Safevîler (1501-1736) gibi iki güçlü bağımsız devlet kurmayı başarmış, ancak Şîa propagandasını temel amaç edinen her iki devlet de uzun soluklu olamayıp tarih sahnesinden çekilmiştir. 1979 İran devrimiyle yeniden bağımsız bir devlete kavuşan Şiîler mezhebi faaliyetlerine kaldıkları yerden devam etmektedir. Yaklaşık iki milyon Şiî vatandaşa ev sahipliği yapan Türkiye sınır komşusu İran’ın propaganda faaliyetlerinin kapsamında yer almaktadır. Ülkemizdeki bütün Sünnîler Şîa propagandasının doğal muhatapları olmakla birlikte özellikle Şiî inanç esaslarıyla benzerlik gösteren Alevîler, şiîleştirme faaliyetlerinin ana hedefi konumundadır. Türkiye’deki Şiîler’i Zeynebiye ve Kevser Grubu diye iki kısma ayırmak mümkündür. Zeynebiye grubu devlet ile yakın ilişki içerisindedir ve kendilerini Türk milletinin bir unsuru olarak görmektedir. Kevser grubu ise İran’ın siyasî ve ideolojik fikirlerine katkı sağlayacak mahiyette çalışmalar yapmakta ve yayıncılık alanında aktif bir faaliyet yürütmektedir. Bu çalışmanın konusu olan Kur’ân-ı Kerîm ve Meâli isimli eser de Kevser grubunun yayınları arasından çıkmış, ilk baskısı Haziran 2009’da dördüncü ve son baskısı da Haziran 2020’de yapılmıştır. Çalışma konumuz meâl Murtaza Turabi tarafından hazırlanmış ve kendi ifadesiyle sekiz yıllık bir çalışmanın ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Turabi, sunuş yazısında meâlin ilk önce bir heyet tarafından yapılmasının planlandığını, ilk cüzünün bu heyet tarafından yapıldığını fakat heyetin farklı gerekçelerle dağılması üzerine meâlin kendisi tarafından hazırlandığını ifade etmektedir. İki kısımdan oluşan meâl 794 sayfalık bir hacme sahiptir. Birinci kısım sağ taraftan başlamaktadır ve ortada metin, kenarlarda tercüme şeklinde klasik meâl tarzındadır. Bu kısımda her sûrenin başında tanıtıcı bilgilere yer verilmekte bazı âyetler hakkında da küçük puntolarla kısa açıklamalar yapılmaktadır. Âyet hakkında daha kapsamlı açıklamaya ihtiyaç duyulduğunda ise okuyucu, meâlin diğer kısmındaki açıklamalar bölümüne yönlendirilmektedir. Zaman zaman parantez arası kullanımların da olduğu bu kısım 604 sayfadan oluşmaktadır. İkinci kısım sol taraftan başlamakta; takdim, sunuş, meâl kısmında verilen dipnotlara dair 180 adet açıklama ve meâl sahibinin “Ehl-i Beyt (a.s) Nazarında Kur’ân” ana başlığı altında tasnif ettiği alt başlıklardan oluşan 184 sayfalık bölümü kapsamaktadır. Meâlin en orijinal kısmını Turabi’nin bu kısımda yaptığı açıklamalar oluşturmaktadır. Meâlde çoğunlukla Şiî kaynaklar kullanılmış, zaman zaman da Sünnî kaynaklara yer verilmiştir. Ehl-i beyt imamlarından yapılan nakillerin oldukça önem arz ettiği meâlde en fazla kullanılan kaynakların başında İmâmîlerin temel hadis kaynakları/Kütüb-i Erbaa’nın birincisi ve en önemlisi kabul edilen Ahbârî âlim Küleynî’nin (ö. 329/941) el-Kâfî fî ʿilmi’d-dîn adlı eseri gelmektedir. Çalışmada söz konusu meâl, imâmet, mehdî, takıyye, Ehl-i beyt’in kapsamı, ayakları mesh etmek ve mütʿa nikâhı gibi ihtilaflı konularda detaylı bir şekilde tahlil edilmiştir. Meâl sahibinin zikri geçen hususlarda ön yargılı davrandığı, aidiyet duyduğu mezhebin görüşlerini Kur’an’a tasdik ettirmek için yoğun bir çaba sarf ettiği, bu meyanda metinden bağımsız yorumlarda bulunduğu, siyak-sibak ve âyetlerin indiği zaman ve mekân gibi Kur’an’ın anlaşılmasında birinci derecede önemli hususları göz ardı ettiği tespit edilmiştir.
| Yazar: | Ahmet YAZICI |
| Yayın: | Amasya İlahiyat Dergisi |
| Cilt: | |
| Sayı: | 17 |
| Sayfa: | 295 – 329 |
| Tarih: | 2021 |
| DOI: | 10.18498/amailad.987851 |
| ISSN: | 2667-6710 |
| URL: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/amailad/issue/66312/987851 |
