İmamül Haremeyn Cüveyni
Eş‘Arîlik İle Şâfiîlik Sınırlarını Aşan Özgün Kişiliği Ve İleri Düzeydeki Akılcılığı Sebebiyle Eleştiri Oklarının Hedefi Hâline Gelen Cüveynî, “Kündürî Fitnesi-Eş‘Arî Mihnesi”Nin Akabinde Sürgün Kervanına Katıldı, Bağdat’ın Kozmopolit Yapısından Engin Bir Tecrübeyle Ayrıldı Ve Mekke’de Uzun Süre Dinî Vazifeler İcra Etti. Hayatı, İlmî Kişiliği, Görüş Değiştirdiği Konular Ve Kendisine Yöneltilen Eleştirilerle Türkçede İlk Kez Cüveynî’yi Tüm…
Mu‘tezile’de İyilik ve Kötülük (Hüsün ve Kubuh) Problemi
“İyilik ve Kötülük Problemi” klasik Kelâm kaynaklarında, hüsün ve kubuh, efâullah ve ef’al-i ib’ad gibi başlıklar altında ele alınan ve birden çok konuyu kapsayan çok boyutlu bir problemdir. İyilik ve kötülük problemi, mezheplerin yöntemini, temel endişe ve yaklaşımı biçimlerini ele veren önemli bir meseledir. Araştırmamızda , Mu’tezile’nin fikirleri üzerinde yoğunlaşmakla birlikte, zaman zaman Ehl-i Sünnet’in…
21. Yüzyıl için Tanrı
Modern bilim, dünyayı anlamamızda devrim yarattı. Büyük Patlama evrenin başlangıcına dair bir ışık yaktı.Nasıl insan olduk sorusu, evrimsel varlık hiyerarşisinin bulgularıyla yanıtlandı. Einstein, bildiğimiz maddenin enerjiye dönüştüğünü ve farklı boyutların varlığını ortaya koydu. Peki ya tüm bu devrimsel gelişmeler Tanrı hakkındaki bilgimizi nasıl etkiledi? Büyük Patlamadan önce ne vardı? Robotlara da peygamber gelir mi? Evrendeki…
Sünniler ve Şiiler – Bir İhtilafın Siyasi
“Sünnilerle Şiiler arasındaki çatışma, asla İslâm peygamberinin halefi etrafındaki basit tartışmadan ibaret olmamıştır. Zira çok geçmeden meşru siyasi otoritenin doğasına dair temel sorular gündeme gelmiştir: Müslüman devlet başkanı hangi vasıflara sahip olmalıydı? Sıradan bir insan evladı olabilir miydi, yoksa ilahî bir vasıf mı taşımalıydı? Nasıl seçilmeliydi ve bununla bağlantılı olarak en meşru siyasi rejim tipi…
Kelâm’da Hak Düşüncesi -Hak Metafiziğinin İlkeleri-
Hak, hayatın devamını ve anlamını desteklemede; bireysel erdemlerin ve toplumsal huzurun inşa edilmesinde, ortalama insan seviyesinin yükseltilmesinde, refahın sağlanmasında gerekli olan bilime, tekniğe ve toplumsal ilişkilerdeki ilerlemeye imkân sağlayan önemli bir varlık, bilgi, değer ve estetik ilkesidir. Hak, varlık ilkesi olarak gerçekliğe, bilgi ilkesi olarak doğruluğa, değer ilkesi olarak adalete, estetik ilkesi olarak güzelliğe delâlet etmektedir. Hak kavramının delâlet ettiği…
Tefsirde Hâricî-İbâzî Yorum -Himyânu’z-zâd Örneği-
İslam düşünce tarihinde ortaya çıkan ilk grup Hâricîliktir. İslam toplumunun siyasî ve içtimaî yapısının Kur’an’a dayandırılması gerektiği konusunda son derece ısrarcı olan bu teşekkül, zahiri perspektife mahkûm kalmakla dinin ruh ve makâsıdını kavramaktan mahrum kalmıştır. Fikrî ve itikadî ayrışma nedeniyle farklı franksiyonlara ayrılan akımdan sadece İbâzîler, varlıklarını günümüze kadar sürdürebilmiştir. Yakın dönemde, Muhammed b. Yusuf…
Kelâm’da Müteşâbihler Haberî Sıfatlar Ekseninde Mukâyeseli Bir İnceleme
Kelâm düşünce tarihinde her dönemde bir taraftan murâd-ı ilâhîye aykırı düşmeme korku ve endişesi güdülmüş, bu nasslara muhtemel anlamlardan birini vermekten geri durulmuştur. Diğer taraftan ise müteşâbih nassları doğru anlama çabası verilmiş ve Allah’ın şanına yaraşır bir şekilde muhtemel manalar yükleyerek yorumlanmaya çalışılmıştır. Dolayısıyla nassları anlamada havf ile reca arasında gidip gelen bir düşünce yolculuğu…
Kelâm Tarihi Üzerine Sistematik Düşünceler
Hiç şüphesiz geleceğin inşa edilmesinde, geçmiş döneme ait engin tecrübeler ile ilmî ve kültürel mirasın günümüz insanı tarafından bilinmesi ve anlaşılması vazgeçilmez bir husustur. Bu bakımdan geçmişteki ilmî ve kültürel birikimlerden faydalanmak, özellikle de İslâm düşüncesine katkı sağlamış, muhaliflerce ortaya konan itirazlara cevaplar vermiş, hatta İslâm inanç sistemini savunarak İslâm toplumunun şekillenmesinde önemli derecede rol…