Bilginin Mahiyetine Dair Tartışmaya On Altıncı Yüzyıldan Bakmak: Kutbüddîn el-Îcî Örneği
İslam düşüncesi, hangi gelenek içerisinde yer alırsa alsın on ikinci yüz-yıldan sonraki düşünürlerin önemli bir kısmının İbn Sînâ (ö. 428/1037) şârihi olduğu bir sürecin içerisinden geçti. Bu olgu Fahreddîn er-Râzî’nin (ö. 606/1210) sorunsallaştırma kabiliyetiyle birleşince, onun eleştirel okumaları, kendisinden sonraki kuşakları meşgul edecek aporiaları su yüzüne çıkarıp çözülmeyi bekleyen birer probleme dönüştürdü. Gerek ontoloji, epistemoloji…
18. Yüzyıl Osmanlı Düşünürü Hafîdü’n-Nisârî’nin Risâle fi mec´ûliyyeti’l-mâhiyyât Başlıklı Risalesi: İnceleme ve Tahkik
Varlık-mahiyet ayırımının İbn Sina (ö. 428/1037) tarafından metafiziksel düzlemde ele alınışı, sadece zorunlu varlığı temellendirmeye yönelik bir adım oluşturmadı, nedensellik ekseninde mümkün varlığın zorunlu varlıkla ilişkisine ve mümkünün yaratılışına dair bir açıklama getirme amacını da taşıdı. Varlığın ve mahiyetin illetleri, kendinde mahiyetin statüsü, mahiyetin varlık kazanması hususlarıyla ilgili İbn Sînâcı yaklaşımın Fahreddîn er-Râzî (ö. 606/1210)…
Eş‘arî’de Varlık ile Mâhiyetin Ayniyeti Meselesi: Dönemsel Bağlam Farklılığı mı Esasa İlişkin Bir Ayrışma mı?
İslam düşünce tarihi gelişim sürecinin dinamikleri itibarıyla muhtelif kırılmaları içinde barındırır. Bu kırılmalar belli bir mezhebin ya da disiplinin kavramsal ve yöntemsel ilkeleriyle ya da temel önermeleriyle ilgili olabileceği gibi, doğrudan düşünce geleneğinde öne çıkan bir ilim adamının görüşlerinin yorumlanması etrafında da gerçekleşebilir. Bunun örneklerinden biri de bu çalışmada inceleyeceğimiz, Eş‘arî’ye nispet edilen, varlık ile…
İbrahim Kûrânî’nin “Cilâu’l-Fuhûm fi Tahkiki’s-Sübût ve Ru’yeti’l-Madûm” Adlı Risalesinin Tahkikli Neşri
İbrahim Kûrânî (ö. 1101/1690) Osmanlı coğrafyasında yaşamış önemli âlimlerden biridir. Başta Kelâm ve Tasavvuf olmak üzere İslâmî ilimlerin tümüyle iştigal eden Kûrânî, bu alanlarda seksene yakın eser telif etmiştir. Kaleme almış olduğu eserlerden biri de İslâm düşüncesinde tartışma konularından biri olan ma’dûm problemini ihtiva eden “Cilâu’l-fuhûm fi tahkiki’s-sübût ve ru’yeti’l-madûm” adlı risalesidir. Kûrânî kendisine yöneltilen…