Cumhuriyet dönemi, mezhepler tarihçiliğinde ilk akla gelen isimlerden biri, Yusuf Ziya Yörükân’dır. O, mezhepler tarihinin bilim hüviyeti kazanması için önemli katkılarda bulunmuştur. Yaşamını ilmî mücadeleye adamış olan Yörükân, mezhepler tarihçiliğinin yanında dinler tarihi, kelam, felsefe, hadis ve İslam tarihi ile ilgilenmiş çok yönlü fikir adamıdır. O, mezhepler tarihi araştırmalarında içtimaîyatçı ve karşılaştırmalı yöntemin öncülerindendir. Mezhepleri, sosyoloji ilminin verilerinden yararlanarak, analiz etmiştir. Bu yöntemi mezhepler tarihine taşıyan ilk kişidir. Mezhepleri fikrî bir hareketten ziyade, toplumsal bir kurum olarak görmektedir. Ayrıca eserlerinde, karşılaştırma yöntemine başvurarak, bu alanda önemli ve özgün çalışmalara imza atmıştır. İslam Mezhepleri Tarihi’nin en önemli sorunlarından biri olan kaynak kritiğine, makalelerinde ayrıntılı bir şekilde ele almıştır. Bu analizlerinin sonucunda, hicri III. asırdan itibaren yazılmış kaynakların, birinci el kaynakları olmadığına, bu kaynakların ilmî olmaktan ziyade, reddiye türü eserler olduğunu teyit eder. Mezheplerin tetkikinde birçok sıkıntıların başında yer alan mezheplerin tasnifi konusunda, yetmiş üç fırka konusuna yer yer değinmiştir. Mezhep yazarlarının, mezheplerin tasnifi ve sayıları noktasında, tutarlı davranmadıklarını açıklar. Mezheplerin doğuşunda içtimaî faktöre oldukça önem vermenin yanında, siyaset, ırk ve kadim dinlerinin etkisine de dikkat çekmiştir. Bu makalede, Onun mezhepler tarihine getirdiği içtimaîyat usulünü ve bu usul doğrultusunda mezhepleri nasıl tetkik ettiğini değerlendirmeye çalıştık.
| Yazar: | Züleyha ATEŞ KARADERE |
| Yayın: | e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi |
| Cilt: | 14 |
| Sayı: | 2 |
| Sayfa: | 1164 – 1184 |
| Tarih: | 2021 |
| DOI: | 10.18403/emakalat.1017072 |
| ISSN: | 1309-5803 |
| URL: | http://www.emakalat.com/tr/pub/issue/67230/1017072 |
