Son devir Osmanlı ilim dünyasının önemli mütefekkirlerinden olan Şehbenderzâde Filibeli Ahmed Hilmi (1865-1914), zor dönemlerden geçen Müslümanların silkinmesine ve yeniden güçlü bir şekilde ayağa kalkmasına yönelik yaptığı sözlü ve yazılı mücadelelerle tanınmıştır. Onun ulaşmaya çalıştığı kitlelerinden biri de doğal olarak gençler olmuştur. Kimi makalelerinde gençlik tasavvurunu ortaya koyan yazar, gençlere dönük tavsiyelerini ise en esaslı şekilde Hangi meslek-i felsefeyi kabul etmeliyiz?: Dârü’l-Fünûn efendilerine tahrîrî konferans adıyla basılan çalışmasında dile getirmiştir. Burada gençlerin ahlâkî ve ilmî manada nasıl bir tavır almaları gerektiği
hususunda kimi tecrübe ve görüşlerini paylaşmıştır.
Ahmed Hilmi, sözü edilen eserinde yoğunluğu ve ulaşılırlığı bugünkü düzeyde olmasa da yine farklı cereyanlara maruz kalmış olan gençliğe hitapta bulunmuş, bu manada günümüz gençlerine de ışık tutacak fikirler serdetmiştir. İçinde yaşamış olduğu toplumun panoramasını çıkarmış, eksikliklerini göstermiş, onları tamamlamak için yapılması gerekenlere işaret etmiş, bu yolda gençlere bir bilinç aşılamaya çalışmıştır. Öncelikle gençlere bir metot üzerinden ilerlemeleri ve bir ideal çerçevesinde hareket etmelerini salık vermiş, taklitten kaçınmalarını, fikirler arasında seçim yapabilecek düzeye gelmelerini tavsiye etmiştir. Beşeriyetin halini iyi etüt etmelerini, rol model pozisyonunda olan Avrupa kültüründen alınması ve uzak durulması gereken tavır ve fikirler hususunda dikkatli olunmasını öğütlemiştir. İşte bu tebliğde, tam bir mütefekkir kimliğini haiz olan yazarın o zamanki genç muhataplarına önerdiği yolların bugün benzer pozisyonda bulunan günümüz gençliğine aktarılmasına çalışılmıştır.
Ahmed Hilmi, adı geçen eserinde ilmi planda başlıca felsefe yollarına işaret edip bu hususta nasıl bir yol izlenmesi gerektiğine dair görüşlerini beyan ettiği gibi, dinle ilgili takınılması gereken tavra da dikkat çekmiştir. Bu konulara dair yine gençleri muhatap alarak diğer kimi eser ve makalelerinde de fikirlerini serdetmiştir. Bu manada müellifin özellikle gençliğe ve gençlere yönelik olarak ortaya koyduğu genel düşünceleri, tebliğin mevzuu haline getirilmiştir.
Müellifin, konuyla ilgili beyan ettiği görüşlerin ele alınacağı bu bildiride, önce kısaca onun biyografisi sunulacaktır. Ardından sırasıyla gençlik tasavvuru, gençlere yönelik çeşitli tavsiyeleri incelenecektir. Bu son mesele kendi içerisinde ahlâkî, dinî ve felsefî gibi hususi alt başlıklara ayrılacak, bu manada görüşlerinin daha rahat anlaşılmasına zemin hazırlanacaktır. İlgili düşünceleri ortaya konulurken, mezkûr eserinin yanı sıra, diğer kimi telif ve makaleleri gözden geçirileceği gibi hakkında yapılan kimi çalışmalar da incelenecek ve bunlar üzerinden muhtelif yorumlar yapılacaktır. Böylece hem müellifin görüşlerine hem de onların günümüz gençliğine daha somut bir şekilde uyarlanmasını içeren analizlere yer verilmiş olacaktır.
| Yazar: | İbrahim BAYRAM |
| Sempozyum Başlığı: | Uluslararası İslam, Modernite ve Gençlik Sempozyumu |
| Yer: | Zonguldak |
| Yayıncı: | ZBEÜ İlahiyat Fakültesi |
| Tarih: | 2-3 Nisan 2021 |
| Sayfa: | 34 |
| ISBN: | |
| URL: | https://islamvegenclik.beun.edu.tr/ |
