Hanbeliyye’nin Muattıla tanımlaması

İslâm düşünce tarihinde Cehmiyye ile gündeme gelen Allah’ın sıfatlarını inkâr etme eğilimi, Mu’tezile ile birlikte uç noktaya ulaşmıştır. Selef döneminde karşılaşılmayan bu düşünce biçimi, mezhepler tarafından tepki ile karşılanmıştır. Bu duruma karşı en sert tepkiyi ortaya koyanların başında Hanbelî mezhebi mensupları gelmektedir. Bunun sebebi, mezhebin kurucusu Ahmed b. Hanbel’in Mihne olaylarında maruz kaldığı kötü muameledir. Ahmed b. Hanbel ve takipçileri, Allah’ın sıfatlarını inkâr etme düşüncesine karşı çıkmış ve bu yönde büyük bir reddiye geleneği oluşturmuşlardır. Başta Cehmiyye ve Mu’tezile ile kayıtlı olan bu reddiyeler, daha sonra Ehl-i Sünnet kelâmcılarını da içerisine alacak biçimde genişlemiştir. Yalnızca, Allah’ın sıfatlarını inkâr edenler için değil, Allah’ın herhangi bir isim veya sıfatını selef düşüncesinin aksine kabul eden kimseler için de “muattıla” kavramı kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada, Hanbelî âlimlerin Muattıla ile kimi ve neyi kastettiği üzerinde durulmuş; Hanbelî âlimlerinin başvurdukları ölçütlerin, mahiyet ve kapsamı tespit edilmeye çalışılmıştır.

Yazar: MEHMET AYDEMİR
Tür: Yüksek Lisans
Üniversite: İnönü Üniversitesi
Danışman: PROF. DR. MEHMET KUBAT
Yayın Yeri: Malatya
Tarih: 2022
Sayfa: 105
URL: https://tez.yok.gov.tr
15 Ocak 2023