Mehmed Âkif’in Düşüncesinde Bazı Teolojik Konular

Osmanlı’nın son dönemleriye genç Türkiye’nin kuruluş yıllarında yaşayan Mehmed Akif çağdaş bir Türk-İslam düşünürüdür. Akif inançları doğrultusunda ve ilmi gerçeklere dayanarak kendisi, çevresi, milleti ve İslam alemiyle ilgili bir çok probleme sistemli bir şekilde çözümler getirmeye çabalamıştır. Klasik manada medrese eğitimi almamıştır ancak kendisini gayet iyi şekilde yetiştirebilmiştir. Nitekim Kur’ân’ın meâli yazımı sürecinde kendisine teklifin götürülmesi bu alandaki yetkinliğini göstermektedir. Bildirimizde Akif’in teolojiye dair konuları nasıl ele aldığı, onları nasıl yorumladığı ve hangi referanslara gittiği ele alınmaya çalışılacaktır. Zira Safahat okunduğunda düşünürümüzün şu konuları ve temaları işlediği görülmektedir: Çalışmaya güçlü atıflar ve ataletin yerilmesi; tevekkülü yeniden yorumlayarak istişareyi ön plana alması; kavmiyetçiliği ve tefrikayı reddetmesi ve buna karşılık ittihada davette bulunması; ümitsizlik yerine ümide, azim ve gayrete dikkat çekmesi; bid’at ve hurafelere karşı uyarılarda bulunması; cehaleti yermesi ve ilme sürekli teşvikte bulunması; dini duyarsızlığı açık şekilde tenkid etmesi; aileden başlayarak sağlam bir eğitim sisteminin gerekliliğine inanması; insan hürriyetine değinmesi; dünya-ahiret ilişkisi ve dengesinin gözetilmesi ve dünya hayatının imtihan esası üzerine kurulması vb. Mehmed Akif’in düşüncesinde özellikle Safahat adlı manzum eserinde dile getirdiğimiz kimi teolojik konuları nasıl ele aldığı ve hangi metinlere referansta bulunduğu tespit edilmeye çalışılacaktır. Akif’in yorumlarından hareketle hangi metodolojiyi benimsediği ve takip ettiği anlaşılmaya çalışılacaktır. Akif hayatı, mücadelesi ve eserleriyle üzerinde daha derinlikli çalışılmayı hak
etmektedir. Topçunun ifadesiyle bütün ömründe aynı kanaatin, aynı imanın adamıdır. Devirlere, zaruretlere, cemiyetlere göre değişmez. Muhitine uymaz. Muhitini kendine uydurur. Cemiyeti sürükleyicidir. Kader konusunda ise kadere yanlış anlamlar yüklenmesinden rahatsızlığını dile getirirken konuya ilahi irade, beşeri irade ve sebeblilik prensibi açılarından yaklaşmayı denemektedir.

Yazar:Muhammet Aydın
Sempozyum Başlığı: 7 . Uluslararası Gap Sosyal Bilimler Kongresi
Yer: Şanlıurfa
Yayıncı: İKSAD
Tarih: 26-27 Haziran, 2021
Sayfa: 39-40
ISBN: 978-605-70719-2-7
URL:https://www.gapzirvesi.org/