Mu‘tezilî Bir Kelâmcının Gözünden Filozofların Yaratma Görüşü: İbnü’l-Melâhimî’nin Eleştirileri

İslâm düşünce tarihinde özellikle kelâmcılar ile felâsife arasındaki en önemli tartışma başlıklarından biri yaratmanın ezelîliği, başka bir ifade ile âlemin ezelîliği meselesidir. Gazzâlî’nin (ö. 505/1111) Tehâfütü’l-felâsife’sin ilk mesele olarak ele alınan bu başlık, Mu‘tezilî kelâmcı İbnü’l-Melâhimî’nin (ö. 536/1141) Tuhfetü’l-mütekellimîn fi’r-red ‘ale’l-felâsife adlı eserinde de önemli başlıklardan birini teşkil eder. Filozofların reisi olarak gördüğü İbn Sînâ’yı (ö. 437/1038) hedef alan İbnü’l-Melâhimî, Gazzâlî’nin eleştirilerine kıyasla çok daha sert ve çok daha geniş kapsamlı eleştiriler yapmaktadır. Eserin ilk bölümünden itibaren hudûs kavramı, ilâhi zâtın tabiatı ve filozofların yaratma modeli olan sudûr sürecinin ilkleri ve işleyişi çerçevesinde değerlendirmeler yapar ve bu görüşlerin içerik analizine yer verilmektedir. Bu çalışmada İbnü’l-Melâhimî’nin çizdiği çerçeve ele alınacaktır.

Yazar: Mehmet Sami BAGA
Yayın: Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
Cilt: 9
Sayı: İDEKTA
Sayfa: 95 – 103
Tarih: 2021
DOI: 10.18506/anemon.906835
ISSN: 2149-4622
URL: https://dergipark.org.tr/tr/pub/anemon/issue/64270/906835