Bu makalede Osmanlı’da Nakşibendiyye/Müceddidiyye tarikatı ve Ehl-i sünnet hassasiyeti ekseninde Osmanlı’nın mezhep anlayışı incelenmiş olup çalışmamız esnasında araştırma ve yayın etiğine uyulmuştur. Nakşibendiyye şeyhleri, baştan itibaren Ehl-i sünnet’in esaslarını tarikatın ilk şartlarından kabul etmişlerdir. “Müceddid-i elf-i sânî” olarak genel kabul gören İmâm-ı Rabbânî’nin de bu esasları güçlü bir şekilde vurgulaması, sonraki Nakşibendîlere ilham kaynağı olmuştur. Müceddidiyye’nin ilk halifesi olan Muhammed Murad Buhârî’nin sohbetlerine pek çok âlim ve devlet adamı katılması, Osmanlı’da Müceddidiyye’ye baştan itibaren büyük bir ilginin olduğunu göstermektedir. Müceddidiyye şeyh ve âlimlerin Osmanlı’nın mezhep anlayışına yaptığı katkının gösterilmesi için araştırmamızın baş tarafında İmâm-ı Rabbânî’nin Ehl-i sünnet mezhebi hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. Osmanlı’da Müceddidiyye şeyh ve âlimleri genel manada önceki Nakşibendiyye’nin mezhep anlayışını devam ettirmiş olup bu çalışmada onların Ehl-i sünnet’e bağlılığın gerekliliğine dair ifadelerine ve bu konuya sürekli gündemde tutarak ona büyük önem atfettiklerine dair örneklere yer verilmiştir. Bu anlamda Osmanlı’da Müceddidî âlimler arasından Şeyh Mehmed Emin Tokadî, Ebû Saîd Hâdimî, Mustafa Vahyî Efendi, Hâlid-i Bağdâdî ve Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî’nin ön plana çıktığı görülmüştür. Bu sebeple makalemizde söz konusu âlimlerin görüşleri esas alınarak Osmanlı’nın Ehl-i sünnet konusundaki hassasiyetinde Müceddidiyye’nin etkisi ortaya konulmaya çalışılmıştır.
| Yazar: | Hasan GÜMÜŞOĞLU |
| Yayın: | e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi |
| Cilt: | 15 |
| Sayı: | 2 |
| Sayfa: | 482 – 509 |
| Tarih: | 2022 |
| DOI: | 10.18403/emakalat.1149240 |
| ISSN: | 1309-5803 |
| URL: | http://www.emakalat.com/tr/pub/issue/74398/1149240 |
