Eş’arî Kelâmı
İslam inanç esaslarını korumayı gaye edinen kelâm ilminde çok önemli bir yere sahip olan İmam Eş’arî ve onun takipçileri, İslam akâidi için Yüce Allah’ın isim ve sıfatlarıyla başlayıp imamet meselesiyle son bulan genel, kuşatıcı ve eksiksiz bir yöntem sunmaya gayret göstermişlerdir. Eş’arîlik, İmam Eş’arî’nin kelâmî görüşleri etrafında kendisinden sonra gelen alimler tarafından oluşturulmuş itikâdî bir…
İlm-İ Kelamın Özü
Giritli Sırrı Paşa’nın “Nakdü’l-Kelâm fî Akâidi’l-İslâm” eseri üzerine bir “sadeleştirme ve açıklama” olarak sunulan bu kitap, zamanın yeni meselelerinin çözümlenmeye çalışılması ile orijinal eserden ayrışmaktadır. Bu meselelerin İslâm tarihi boyunca gelmiş en büyük itikadı tehdit ve zaaflarla gün yüzüne çıktığı göz önüne alınırsa, kitabın “Nakdü’l-Kelâm”ın yeni bir anlayışla yapılan şerhi olduğunu söyleyebiliriz. “Ehl-i Sünnet’in görüşlerini…
Kelâm Literatüründe Nübüvvet Karşıtlığı Sorunu
Kelâmî ve ahlakî muhtevasıyla âleme ve içinde yarattığı mahlûkata gerektiğinde müdahale edip, emri ve kudretiyle onlarla münasebet kuran Yüce Allah, bi’set-i enbiya fiiliyle kullarına ihsanda bulunmuş, lütufkârlığını ispat etmiştir. Böylece varlığın amaçsallığı ve doğru yola sevk edici özelliğiyle nübüvvetin fayda ve maslahatları tesis edici aklî yönü ortaya çıkmıştır. Düşünce tarihinde Sofistler ve Dehriler istisna edilecek…
Klasik Kelam’da Deizm Eleştirisi
Sosyopolitik ve Tarihsel Gelişmeler Işığında Seyfuddin Âmidî Ve Nübüvvet Savunusu “Seyfuddin Âmidî’ye Göre Nübüvvet’in İsbatı” başlığıyla yapılmış bu çalışma, 1998 yılında Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından onaylanmıştır. Yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış bir konunun aradan geçen yıllar sonra gözden geçirilerek yayınlanmasının temel gerekçesi; günümüzde yaygın bir şekilde dile getirilen deizm düşüncesine klasik kelamdan örnek…
Ebu’l-Hüseyin el-Hayyât ve Mu‘tezilî Düşüncenin Savunusu
Mihne olaylarından sonra hızla güç kaybedip görkemli günlerinden uzaklaşan ve pek çok grubun fikrî saldırılarına maruz kalan Mu‘tezile’ye, itibarını yeniden kazandırmak için Bağdat Mu‘tezilesi önderlerinden Ebu’l-Hüseyin el-Hayyât, reddiyeler kaleme almak suretiyle müntesibi olduğu mezhebini entelektüel düzlemde savunma gayreti içerisinde olmuştur. Bu maksatla telif ettiği önemli reddiyeler arasında olan ve günümüze ulaşan yegâne eseri Kitâbü’l-İntisâr ve’r-red…
İslam Düşüncesinde Hatmü’n-Nübüvve Tasavvuru
İslam’ın, dinin asli unsurlarından biri olarak kabul ettiği nübüvveti sona erdirmekle aslında insanlığa önemli bir mesaj verdiği yadsınamaz bir gerçektir. Hatmü’n-nübüvve tasavvuru, modern dönem öncesine kadar üzerinde çok konuşulmayan ve tartışılmayan bir konu olduğu söylenebîlir. Ancak modern dönemde hermenötik ve tarihsellik bağlamında ele alınan konu modernist paradigma için önemli bir referans olarak kabul edilmiştir. İslam’ın…
Mâtürîdî’nin Otoritesi Mâtürîdî Algısının Yetkin Bir Âlimden Mezhep İmâmına Dönüşü
Mâtürîdî’nin kendisi ile başlayıp hemen hemen günümüze kadar gelen uzun asırlar boyu, alanının meşhur, uzman ve temsil kabiliyeti yüksek isimlerinin bakış ve algısı üzerinden derlenen veriler göstermektedir ki ona, günümüzdeki kadar olmasa bile buna yakın tarzda bir otorite, ilk kez, vefatından ancak bir buçuk asır sonra, V/XI. yüzyılın sonlarında Ebu’l-Yüsr el-Pezdevî (öl. 493/1100) tarafından Ehl-i…