Makaleler

İslam Mezhepleri Tarihi Ders Kazanımlarının Ölçme ve Değerlendirmesinde Beceri Temelli Çoktan Seçmeli Madde (Yeni Nesil Soru) Kullanımı

Bu çalışmanın konusu İslam Mezhepleri Tarihi ders kazanımlarının ölçme ve değerlendirmesinde beceri temelli çoktan seçmeli madde (yeni nesil soru) kullanımıdır. Bu çerçevede çalışmada okuma, matematiksel, fen bilimleri beceri setinden okuma becerileri esas alınmış, İslam Mezhepleri Tarihi ölçme ve değerlendirmesinde bazı okuma becerilerine ait örneklerle çalışma sınırlandırılmıştır. Kalite ve akreditasyon süreçlerinin bir parçası olarak ders kazanımlarının…

Prof. Dr. Hasan Onat’ın Türkiye’deki Şiîlik Çalışmalarına Katkısı (Danışmanlığını Yaptığı Yüksek Lisans ve Doktora Çalışmaları Bağlamında)

Günümüzde Müslümanlar arasında iki büyük mezhebi yapıyı görürüz. Bunlardan biri İslâm dünyasında nüfusun çoğunluğunu oluşturan Sünnilik, diğeri ise Şiîliktir. Şiîlik, tarih boyunca sürekli gelişimini sürdürmüş ve günümüze kadar varlığını devam ettirmiştir. Hasan Onat, çeşitli platformlarda dile getirdiği “Ortadoğu coğrafyasını anlamak istiyorsanız bunun en mühim anahtarlarından birisi Şiîliktir” ifadesiyle Şiîliğin önemini vurgulamıştır. Bu düşüncesinden hareketle Şiîlik…

İbadet: Bilgi, Niyet ve Özgürlük

İbâdet, bütün akıl sahibi varlıkların Allah’ın varlığını idrak edebilme ve O’na karşı şükretme duygusu olarak tanımlanır. İbadet eylemini incelemek, ibadet edenin doğasını tahlil etmeyi gerektirir. Bu tahlil bizi ibadet eylemine eşlik eden bilgi/kavrayış, niyet/yönelimsellik ve sürecin sonunda ortaya çıkan özgürlükle buluşturur. Bilgi/kavrayış, Kur’an’ın ibâdet olarak işaret ettiği ilişki formuna en derin mânâyı verir. İbadet, Tanrı’nın…

Kalām Atomism and its Criticism in Arabic Philosophy

In this paper I examine the theories of the Mu‘tazilite Abū l-Huḏail al-ʿAllāf  (d. ca. 841) and Abū Isḥāq Ibrāhīm an-Naẓẓām (d. 845) with respect to the atomistic structure of reality. The former was one of the first promoters of an atomistic theory in Islamic lands, while the latter was an influent adversary of kalām atomism. I…

Ibadi Copyists in the Mzab Valley, Algeria (9th–10th/15th–16th Century)

This article examines the circulation of manuscripts in the Mzab Valley in southern Algeria during the 9th–10th/15th–16th centuries in an attempt to identify the most prominent copyists in the region. The primary aim of the paper is to highlight the importance of manuscripts for the Mzab’s Ibadi Muslim community in this period and to demonstrate…

Seyfüddîn el-Âmidî’nin Mu‛tezile’ye Yönelik Eleştirileri

İslam düşünce geleneğinde mezheplerin tarihsel hafızaları muhatap veya muhalif oldukları ekollerden etkilenmektedir. Eş‛arîliğin tarihsel sürecinde Mu‛tezile ile olan ilişkisi, mezhebi hafıza ve bunun neden olduğu algının tezahürleri üzerinden ilerlemektedir. İmam Eş‛arî’nin kırklı yaşlarında Mu‛tezile’den ayrılmasıyla başlayan süreç, iki mezhebi sürekli karşı karşıya getirmiştir. Bu araştırma, Mısır-Şam bölgesinde Eş‛arîliğin Mu‛tezile’yi algılayış biçimini, Seyfüddîn el-Âmidî üzerinden değerlendirmeyi…

Kurucu Kök Metin Fıkhü’l-ekber’in Otantikliği Sorunu ve Osmanlı Ulemasının Katkısı I

İslâmî ilimlerin neredeyse tamamının temelleri hicrî birinci ve ikinci asırda atılmıştır. Hicrî birinci asırdan itibaren İslam dünyasının genişlemesiyle birlikte sözlü bilgilerin yazıya aktarılmasına yönelik kolektif bir çabanın varlığı dikkat çekmektedir. Hz. Peygamber’in s.a.v. insanlığı İslam’a daveti ile beraber yazı yazma kültüründe önceleri benzeri görülmemiş artış gözlenmiştir. İslam dini ile birlikte dünya tarih sahnesi hummalı bir…

Eş‘arî Düşünce Sisteminin İnsanın Yabancılaşmasına Etkileri 

Köklü bir geçmişe sahip olan yabancılaşma kavramı, özellikle son yüzyılda çok farklı disiplin-ler tarafından değişik yönleriyle incelenmiştir. Bu yüzden üzerinde ortak bir tanımlama yapıla-madığı görülmektedir. Yabancılaşma denilince akla gelen ilk olgulardan birisi de din, daha doğru-su ‘din anlayışı’dır. Dinlerin temel amaçlarından birinin müntesiplerini kendilerine ve çevrelerine yabancılaşmaktan uzaklaştırmaya çalışmak olduğu söylenebilir. Allah, insandan onu birey…