91 Soruda İmâmiyye Kelamının Özü: Şeyh Müfîd’in en-Nüket fî Mukaddimâti’l-Usûl Adlı Eserinin Tercümesi ve Değerlendirmesi
Şeyh Müfîd, hayatı boyunca İmâmiyye kelamını geliştirme ve rasyonelleştirme çabası içerisinde olmuştur. Bu uğurda birçok eser telif etmiş ve eserlerinde farklı metodolojiler denemiştir. Kendisinden sonrakilere yol haritası olacak bir eser olarak ise en-Nüket fî Mukaddimâti’l-Usûl adlı eseri kaleme almıştır. Zira İmâmiyye’de kelamî meselelerin nasıl ele alınacağına dair önemli ipuçları sunmakta ve bir kelam metodolojisi ortaya…
Hasan Onat’ın Düşünce Dünyasındaki Temel Referansları
Hasan Onat, merkezinde insanın olduğu, insanlığın ürettiği evrensel değerlerini de içerip modern dünyaya seslenebilecek yeni bir İslâm medeniyeti oluşturma gayreti içerisinde olan önemli bir İslâm âlimidir. Düşüncelerine müracaat ettiği yazarlara herhangi bir alana mensubiyetleri sebebiyle bir öncelik tanımamıştır. Çıktığı bu yolda ona destek sağlayabilecek tüm kaynakları ve iz bırakan fikirlerini, din, tarih, felsefe, psikoloji, genetik…
Erken Dönemde İmâmiyye Kelamını Sistematize Etme Çalışmaları: Şeyh Müfîd Örneği
Araştırmalarımız, günümüze ulaşan eserleri çerçevesinde İmâmiyye’de ilk “Sistematik Kelam” eserinin Şeyh Müfîd tarafından yazıldığını göstermektedir. Müfîd, İmâmiyye’nin itikadî konularını yeniden gözden geçirerek bu konuları akılcı bir yöntemle izah edilebilir hale getirmiş ve zamanla belirli bir sistem içerisine yerleştirmiştir. Bu bağlamda Tashîhu’l-İ‘tikādât, Evâilü’l-Makālât, en-Nüket fî Mukaddimâti’l-usûl ve en-Nüketü’l-İ‘tikādiyye gibi rasyonel yapıda eserler kaleme almıştır. Tashîh ve…
Bilim ve Din Birliktelikleri
Bir kitaba gösterilecek saygı onu anlamaya çalışmakla başlar. Herhangi bir metne, burada Kur’an’a, saygı duymadan onu anlayamaz, Kur’an’ı anlamadan da ona saygı duyamazsınız. Kur’an’a saygı göstermek isteyenin de, bu dünya ile ilgili Müslüman hidayetini anlamak isteyenin de yolu Kur’an’ı doğru okumak, anlamak ve anlamlandırmaktan geçmektedir. Allah’ın esirgeme ve zenginliği, ona inanan ve tövbe eden kullar…
The Demon in Potentiality and the Devil in Actuality: Two Principles of Evil according to 4th/10th Century Ismailism
The Kitāb al-Kašf and the Kitāb al-Šaǧara, two 4th/10th century Ismaili works, share a dualistic vision of the world, marked by a continuous struggle between good and evil, light and darkness. Evil is identified with the exoteric religion deprived of its esoteric dimension. It is caused by a satanic pair, typified by Abū Bakr and ʿUmar b. al-Ḫaṭṭāb,…
Why Humans Refrain from Lying: A Critical Edition of al-Ḥasan al-Raṣṣāṣ’s al-ʿAshr al-fawāʾid al-lāzima ʿan ṣīghat dalīl wāḥid
This article offers a critical edition of al-Ḥasan al-Raṣṣāṣ’s al-ʿAshr al-fawāʾid al-lāzima ʿan ṣīghat dalīl wāḥid. In this text, al-Raṣṣāṣ establishes ten premisses to prove that humans will always say the truth if lying yields no greater benefit for them. We suggest that al-ʿAshr al-fawāʾid was written in reaction to a section of Mānkdīm Shashdīw’s Taʿlīq Sharḥ al-uṣūl al-khamsa:…
Sâbit ve Değişken: Cüveynî’de Sürekli ve Yeniden Yaratma
Bu makalede, arazların ardışık iki zaman dilimi süresince devamlılıklarının olmadığı ve varlıklarının ikinci anında yeniden yaratıldıkları düşüncesi, Cüveynî’nin yaklaşımları çerçevesinde tahlil edilmektedir. Bu amaçla öncelikle sürekli yaratma teorisinin kelâmcıların düşünce sistemindeki yerine, ardından Cüveynî’nin sürekli yaratmaya ilişkin kabulünün ilâhî müdahalenin etkinliği ve âlem anlayışı açısından sonuçlarına temas edilmektedir. Sürekli yeniden yaratma (teceddüd-i ems̱âl), arazların anbean…
Cürcânî’ye Atfedilen Nefsü’l-emr Risalesinin Semerkandî’nin el-Ma‘ârif ’inden Alındığı Üzerine: Otantiklik ve İçerik Hakkında Bir Araştırma
Bu çalışmada en az hicrî 971 yılından beri Seyyid Şerîf Cürcânî’ye atfedilen nefsü’l-emr hakkındaki sözde r nin otantikliği incelendi. Ulaşılan bulgular neticesinde söz konusu risalenin Cürcânî’ye ait olmayıp Şemseddin es-Semerkandî’nin el-Ma‘ârif fî şerhi’s-Sahâ’if’indeki nefsü’l-emr tartışmasının geçtiği pasajın müstakil istinsahı olduğu tespit edildi. Makalenin ikinci başlığında ise Cürcânî’nin diğer eserlerinde nefsü’l-emr konusunu incelediği ifadelerden hareketle metnin onun görüşlerini ne derece temsil…