İslam Mezheplerinde İnsan Hürriyeti Hakkındaki İlk Tartışmaların Teo-Politik Eleştirisi
İrade ve eylem özgürlüğü, insan olmanın en ayırt edici niteliklerinden biri hatta birincisidir. Zira akıl, irade, vicdan, duygu ve hayal gücü gibi tüm özellikler ya onun bir sonucu ya da işlevselliğiyle anlam kazanan hasletlerdir. Bu bakımdan hürriyet meselesi, insanın kendi hakkında düşünmeye başladığı çağlardan itibaren aktüelliğini korumaktadır. İslam düşüncesinde ise bu konu doğal olarak teolojik…
Dijital Çağda Mezhep Algısı
Yazar: Mehmet KUBAT Kitap Başlığı: İSLAM VE YORUM V Editör: Ramazan MEŞE – Abdulhan ÜNLÜSOY – Serkan DEMİR – Furkan TAYŞAN Cilt: 2 Cilt Sayısı: 3 Yayın Yeri: Malatya Yayıncı: İnönü Üniversitesi Yayınları Tarih: 2021 Sayfa: 249-273 ISBN: 978-605-7853-72-1 URL: https://admin.inonu.edu.tr/application/ModuleContent/5952/24-09-2021_110506532.pdf
Erken Dönem Bir İbâzî Teorisyeni: Abdullah b. Yezîd el-Fezârî’nin (II. -III. yüzyıl) Kitâbü’t-tevhîd’i ve Kelâmî Perspektifi
Dinlerin teşekkül süreçlerini takip eden gelişim dönemleri pek çok teolojik tartışmalara sahne olmuştur. İslam Dini’nin fikrî açıdan gelişim yaşadığı ve din içinde mezhepleşmenin başladığı ilk asırlarda Müslümanlar kendi aralarında muhtelif sebeplerle farklı teolojik tartışmalar yaşamışlardır. Bu tartışmalar İslam Dini içerisinde pek çok itikâdî mezhebin oluşmasını etkilemesinin yanı sıra tartışma konularına ilişkin yoğun bir telif faaliyetinin…
Risalet Misyonunun Sürekliliği Söylemi Bağlamında Şia’da İmamet
Hz. Peygamber’in vefatı akabinde vuku bulan hadiselerin ardından ortaya çıkan temel problemlerden birisi hilafet/İmamettir. Ehl-i Sünnet başta olmak üzere Şii olmayan mezhepler, her ne kadar dini anlamda özel önem atfetseler de nihayetinde onu beşerî bir görev/kurum olarak görmektedirler. Oysa İmamiyye Şiası, hilafet ve imamet kavramlarını birbirinden ayırmakta; hilafeti beşerî bir kurum olarak görüp saltanatla özdeşleştirirken…
Kelâmda Büyük Günah Tartışmaları
İslam kültür geleneğinde ekollerin birbirilerini tekfir etmesi oldukça yaygın bir ötekileştirme biçimidir. Farklı teolojik yaklaşımların beslediği bu zeminde farklı ekoller bu teolojik enstrümanı yoğun biçimde kullanmışlardır. Gazzâlî’ye gelindiğinde tevile konu olan bir konuda ve tevilleri sebebiyle tarafların birbirlerini tekfir etmeleri teolojik olarak hoş karşılanmamış ve bir sınırlamaya gidilmek durumunda kalınmıştır. Günümüzde de ötekileştirmede bir araç…
Hanbelî – Eş‘arî İhtilafının Tahammül Ahlakı Bağlamında Değerlendirilmesi
Hanbelîlik ve Eş’arîliğin ayrıştığı nokta, nasları anlama biçimleridir. Hanbelîler, nasların zahirine tutunmak ve aklın rolünü, şahit ve teslim olmak seviyesine indirgemiştir. Eş’arîler ise Eş’ari’nin, akıl ve nakil birlikteliğine dayalı kelam yöntemini izlemiştir. Bu iki anlayışın temsilcileri zamanla birbirlerinin fikirlerini, doğru-yanlış şeklinde kategorize etmiş, karşılıklı tartışmalara, hatta kavgalara kadar işi götürmüştür. Buna misal, İbn Teymiyye ve…