İlk dönem Şiî tefsirlerde mezhebi eğilimler -Kummî örneği-
İlk dönem Şiî tefsirlerde mezhebi eğilimleri Kummî özelinde incelemeyi amaçlayan bu çalışma giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın konusu, önemi, kaynakları ve metodu ortaya konulmaktadır. Birinci bölümde İslam’da mezhep olgusu, Şia’nın ortaya çıkışı ve tarihi gelişimi kısaca ele alınmakta; mezhebi tefsir ve Şiî tefsir anlayışı olguları değerlendirilerek Kummî’nin hayatı, eserleri ve Tefsiru’l-Kummî isimli…
Ebü’l-Muîn en-Nesefî’nin Hüsün-Kubuh anlayışı
Mâtürîdîliğin önde gelen isimlerinden Ebü’l-Muîn en-Nesefî, geliştirmiş olduğu kelâmî yöntemler ile gerek yaşadığı devir ve gerekse sonraki dönemlerin Müslüman düşüncesi üzerinde etkili olan bir kelâm bilginidir. Kendisi, Mâtürîdîliği sistemleştiren kişi olarak kabul edilmesinin yanı sıra yönteminin özgünlüğü onu ekol içerisinde önemli bir konuma ulaştırmıştır. Nesefî’nin metot ve bilgi birikimini sergilediği konulardan biri hüsün-kubuh meselesi hakkındaki…
Din felsefesi açısından cennet ve cehennemin imkân ve mahiyeti
Bu tezde ölüm sonrasına dair önemli bir konu olan cennet ve cehennemin imkân ve mahiyeti meselesi, mitler, dinler, felsefe ve din felsefesi bağlamında ele alınmıştır. Tez iki bölümden meydana gelmektedir. Tezin birinci bölümünde mitoloji ve dinler ekseninde cennet ve cehennemin mahiyeti ele alınmıştır. Mitoloji ve dinlerde cennet ve cehennemin hangi kavram ve içeriklerle ele alındığı…
Aklın epistemolojik değeri açısından mu’tezile ve selefiyye mukayesesi
İslam düşüncesinin en kritik kavramlarından birisi olan akıl, Allah ile insan arasındaki bağın en anlamlı noktasını oluşturmaktadır. İnsanı diğer canlı varlıklardan ayıran akıl, insandaki işlevsel formuyla epistemolojik bir değer kazanması sonucu daha anlamlı bir hale gelmiştir. Böylece epistemoloji biliminin içerisinde vazgeçilmez bir yeri olan aklın, düşüncelerle ortaya konulan verilerin sistemli bir hal almasıyla katbekat değer…
Yezîdîlik ve temel inançları
Günümüzde yeni bir din iddiasında olan Yezidilik, tarih içerisinde geçirdiği süreç dikkate alınarak değerlendirilmesi gereken senkretik yapıda bir harekettir. Adi b. Müsafir, 11. yy.da Hakkari- Laleş Bölgesi’ne gelerek Adeviyye tarîkatini kurmuştur. Sünni çizgide başlayan Adeviyye tarîkati, zaman içerisinde çeşitli sosyal ve kültürel sebeplerle Yezidi hareketine evrilmiştir. İnanç unsurları ve ritüelleri sünni bakış açısı ile değerlendirildiğinde…
Dinde yenilenme kavramı
Bu çalışma nitel bir çalışma olup, dinsel yenilenme kavramı incelenmiştir. Dinsel yenilenme kavramı tarihsel olarak kendini İslam’a nispet eden inanç fırkaları ve çağdaş akımlar odağında ele alınmıştır. Yöntem olarak çözümleme, karşılaştırma ve eleştiri kullanılmıştır. Çözümleme yönteminde fırkaların ve çağdaş akımların dinde yenilenme ile ilgili görüşleri açıklanmıştır. Karşılaştırmada fırkaların inançları donukluktan akılcılığa ve geçmişten günümüze doğru…
18-29 yaş grubunda kendilerini ‘deist’ olarak tanımlayan gençlerin deizm algısı
Araştırmanın temel amacı Türkiye’de son yıllarda gündeme gelen deizm olgusunu 18-29 yaş grubunda kendilerini deist olarak tanımlayan gençler üzerinden okumak ve süreci deist bireylerden dinleyerek derinlemesine incelemektir. Yapılan görüşmelerde deist bireylerin Tanrı ve peygamber algıları, ibadet ya da Tanrı ile iletişim şekilleri, inançta sorgulama ve kırılmalar, eski inanca dair özlemler ve yeni inanca uyum sağlama…
Hanbeliyye’nin Muattıla tanımlaması
İslâm düşünce tarihinde Cehmiyye ile gündeme gelen Allah’ın sıfatlarını inkâr etme eğilimi, Mu’tezile ile birlikte uç noktaya ulaşmıştır. Selef döneminde karşılaşılmayan bu düşünce biçimi, mezhepler tarafından tepki ile karşılanmıştır. Bu duruma karşı en sert tepkiyi ortaya koyanların başında Hanbelî mezhebi mensupları gelmektedir. Bunun sebebi, mezhebin kurucusu Ahmed b. Hanbel’in Mihne olaylarında maruz kaldığı kötü muameledir….