Kemâlüddîn el-Enbârî’nin “Kitâbü’d-dâ’î ile’l-islâm fî usûli ‘ilmi’l-kelâm” isimli eserinde Yahudilik ve Hristiyanlık eleştirisi
Kemâlüddîn El-Enbârî, hicri altıncı asırda Bağdat’ta yaşamış ve Arap dilindeki derin bilgisiyle tanınınmış bir alimdir. Eserlerinin büyük çoğunluğu Arap dili ve edebiyatı alanında olan Enbârî’nin ‘ed-Dâi ile’l-İslâm’ kitabı kelam konularını ihtiva eden günümüze ulaşan tek kitabıdır. O, bu eserinde birçok dini ve felsefi düşünceyi akli ve nakli deliller eşliğinde değerlendirmiştir. Enbârî, reddiye türü bir eser…
Fahreddin er-Râzî’nin hüsün ve kubuh meselesine yaklaşımı: el-Metâlibü’l-Âliye ekseninde bir değerlendirme
Kelâm ilminde hüsün ve kubuh meselesi, daha çok ahlâk ilmiyle alakalı konular içerisinde tartışılmıştır. Bu meyanda iyi ve kötünün Allah ve insan dikkate alındığında, onların ahlâken nasıl anlaşılacağı hususu merak edilen soruların başında gelmektedir. Mütekellimler tarafından kelâmda insanın hüsün-kubuh değerleri karşısındaki durumundan daha çok Allah’ın fiilleri ve hükümleri ele alınmıştır. Allah hakkında hüsün ve kubuh…
Kur’an’da insanın yaratılışı
Kur’an-ı Kerim, ortaya koyduğu esaslar vasıtasıyla insanın davranışlarına yön veren, onu kötülüklerden uzaklaştırıp iyiye ve güzele yönlendiren kısacası insan hayatını düzenleyen bir kitaptır. İnsana yapılan bu yönlendirmenin temel amacı ise onu dünya ve ahiret mutluluğuna ulaştırmaktır. İşte bu temel amaca hizmet edecek pek çok konu Kur’an-ı Kerim’de işlenmiş, bu amaca hizmet eden birçok bilgiye yer…
Ehl-i Sünnet Kelam Ekolü oluşum bağlamında Küllâbiyye-Mu’tezile etkileşimi
Hz. Peygamber’in vefatı üzerine İslam coğrafyasında ortaya çıkan tartışmalar ümmetin birlik ve beraberini bozmuş ve dini anlamda bir otoritenin olmayışından kaynaklı vuku bulan birçok görüş ve gruplar aynı zamanda dış etkenlerin tesiriyle İslam düşüncesinde İlmi Kelamın teşekkülünü kaçınılmaz kılmıştır. Hicri II. asırdan sonra ortaya çıkan, Mu’tezile mezhebi tarafından kurulan ve tatbik edilen İlmi Kelam, kendilerini…
Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’ye göre mürtekib-i kebîre
Bu tezde Ebû Mansûr el-Mâtürîdî’nin yazmış olduğu eserlerden hareketle büyük günah meselesi, mürtekib-i kebîrenin konumu, diğer itikadî mezheplere bu meselede yönelttiği eleştiriler ve Mâtürîdî’nin nasıl bir yol izlediği tespit edilecektir. Aynı zamanda bir müfessir de olan Mâtürîdî’nin bu çerçevedeki âyetleri nasıl yorumladığını diğer mezheplerin delillerine karşı nasıl bir tavır geliştirdiğini de tespit etmeye çalışacağız. Onun…
Modern selefî söylemde Mâtürîdîlik eleştirisi
Modern Dönemde Selefîlik, “öze dönüş” sloganıyla ortaya çıkan, sahâbe, tabiîn ve tebe-i tâbiîn gibi yaşamayı ve onların görüşleri üzere kalmayı savunan bir zihniyet olarak tanımlanmaktadır. Selefîlik kendisini Ehl-i Sünnet’in temsilcisi olarak görmektedir ve kendisi dışındaki diğer Müslümanları kategorize ederek, onlar hakkında hüküm verme yetkisini kendisine tanımaktadır. Tezimiz modern dönem Selefîliğinin Matürîdîliğe yöneltmiş olduğu eleştirileri konu…
Osmanlı aydınlarının Vehhâbîliğe bakışı: Ahmet Cevdet Paşa ‘Tarih-i Cevdet’ örneği
Ahmet Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti’nin siyâsi ve idari hayatında önemli bir devlet adamıdır. Paşa, tarih alanında vermiş olduğu Tarih-i Cevdet, Tezakir gibi eserler nedeniyle son dönemin önemli tarihçilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Tarih-i Cevdet, 1188-1241 (1774-1826) yılları arasındaki olayları kapsayan on iki ciltlik Osmanlı tarihi olup türünün en önde gelen eserlerinden biridir. Eserde olaylar sebep…