Klasik dönem Mâtürîdî kelâmında duyum ve duyulurlar
Filozofların psikoloji, fizyoloji ve epistemoloji bahisleri altında ele aldığı duyular ve duyulur nesnelere dair meseleler, Klasik dönem Mâtürîdî kelâmında çoğunlukla bilgi ve varlık anlayışına ilişkin problemler etrafında tartışılagelmiştir. İlkçağ ve İslam filozofları duyumsamayı temelde nefsin hareketi veya kuvvesi kabul etmiş olsalar da nihayetinde bu yetiyi ruh ve bedenin ortak fiili olarak görmüşlerdir. Bu düalist duyu…
Ebu’l-Muîn En-Nesefî’nin Tebsıratü’l-Edille adlı eserinde Mu’tezile’ye yönelttiği eleştiriler(Allah’ın sıfatlarının ispatı Örneği)
Allah’ın sıfatlarının mahiyeti, İslâm tarihinin henüz ilk yüzyılında tartışma konusu yapılmaya başlanmıştır. Allah’ın sıfatlarının tartışma zeminine çekilmesi, yöneticilerin adil olmayan icraatlarından duyulan hoşnutsuzlukların itikat zemininde anlamlandırılmaya ve çözülmeye çalışılması neticesinde gerçekleşmiştir. Mu’tezile Allah’ın sıfatlarının, O’nun zatından bağımsız birer varlık olmalarını, O’nun ulûhiyetine halel geleceğinden sakınmak maksadıyla, aslî ilkelerinden biri olan tevhîd ilkesi kapsamında reddetmektedir. Ehl-i…
Ortaya çıkışları, inançları ve Yemen siyasetine etkileri açısından Hûsîler
Bu tez çalışmasında 2014 yılında Yemen’de darbe yaparak yönetimi ele geçiren Hûsî hareketinin ortaya çıkışı, inançları ve Yemen siyasetine etkileri ele alınmıştır. Tezin amacı, Hûsî örneğinden yola çıkarak mezhepsel farklılıkların bir ülkenin siyasi, sosyal ve ekonomik hayatına etkilerini ortaya koymaktır. Özelde Yemen, genelde ise Ortadoğu’nun diğer ülkelerinde yönetimden çarşı-pazara varıncaya dek, toplumu en çok etkileyen…
Hatîbzâde’nin kelâm ve ru’yetullah’a dair görüşleri (Risâle fi’l-kelâm ve’r-ru’ye isimli risâlesi bağlamında)
Osmanlı düşüncesinin en önemli isimlerinden biri olan Hatîbzâde Muhyiddin Mehmed Efendi (ö. 901/1496) fıkıh, tefsir gibi temel İslâm bilimlerinde bazı eserler kaleme almasına rağmen onun tebarüz ettiği en önemli alan ilm-i kelâmdır. Keskin zekâsı ve eleştirel kişiliği ile bilinen Hatîbzâde, tezde incelemesini yaptığımız kelâm ve ru’yetullah risâlesinde de bu özellikleri ile öne çıkmaktadır. Büyük ölçüde…
Gazâlî düşüncesinde burhân ve iman ilişkisi
apmış olduğumuz çalışmanın temel amacı, insanların kesin bilgiye ulaşmasındaki vesilelerden biri olan “burhân” kavramının, İman konularında bir delil olarak kullanılıp kullanılamayacağını Gazâlî’nin görüşleri çerçevesinde ele almaktır. Bu doğrultuda çalışmamızın birinci bölümünde Gazâlî’nin burhân kavramına yüklediği anlam, ikinci bölümünde ise Gazâlî’nin iman kavramına yüklediği anlam ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise bu iki kavramın birbiri ile olan…
Büveyhîler döneminde Mu’tezile-İmamiyye etkileşimi
Büveyhîler, Zeydî-Mu’tezilî geleneğin olduğu bir coğrafyada zuhur etmiş ve Sünnî Abbâsî yönetimini bir asrı aşkın süre hâkimiyeti altına almış Şiî bir hanedan-lıktır. Bu süre zarfında bünyesinde İmâmiyye ve Mu’tezile alimlerini himaye ede-rek, İmâmî ve Mu’tezilî fikirlerin yaygınlaşmasında ve kaynaşmasında etkin bir rol oynamıştır. Büveyhîler döneminde İmâmiyye’nin rasyonel bir kimlik kazanmasında etkili olan Şeyh Sadûk, Şeyh…