İslam kelâmı’nda imtihan problemi
İnsanın dünyaya geliş amacı, dünya hayatının anlamı gibi konular insanlık tarihi kadar eskidir. İnanç ve düşünce sistemleri bu konularda çeşitli fikirler üretmiştir. İlahi dinlerde vahiy ile açıklanan bu konular halen insanın zihnini meşgul etmeye devam etmiştir. İslam Dininde, insanın yaşamının amacı olarak kabul edilen İmtihan kavramı da bu bağlamda tartışılan bir konu olmuştur. Bu çalışmada…
İsmail Fenni Ertuğrul’un kelam ilmine katkıları
Yen-i İlmi Kelam çerçevesinde yenilik hareketlerinin ortaya çıktığı 19. ve 20. yüzyıl başlarını kapsayan dönem Kelam ilmi açısından oldukça önemlidir. Bu döneme şahit olmuş mütekellimler ve dönemin hususiyetleri Yeni İlm-i Kelam dönemine ışık tutmaktadır. Biz de bu amaçla çalışmamızda İsmail Fenni Ertuğrul’u ve Kelam ilmine katkılarını konu edindik. İsmail Fenni, 1855 yılında dünyaya gelmiştir. Sırasıyla…
Güney Bulgaristan’da Alevilik-Bektaşilik (Kırcaali-Hasköy örneği)
Araştırmamız Güney Bulgaristan’da yer alan Haskova ve Kırcaali merkezi ile bu yerleşim yerlerinde yaşayan Alevilerin dinî eğilimini konu edinmektedir. Araştırmamızın amacına uygunluğu sebebiyle bilimsel araştırma yöntemlerinden anket yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmaya Güney Bulgaristan bölgesine bağlı Kırcaali ve Hasköy’de yaşayan Alevi-Bektaşi inanışa sahip olan, gönüllü 201 kişi katılmıştır. Katılımcılara 40 soru sorarak uyguladığımız anketlerde ilk olarak…
Şiî gelenekte yeni arayışlar- Muhammed Müctehid Şebüsterî örneği
Bu çalışmanın amacı İran İslâm Devrimine tarihsel süreçte hangi olay ve olguların sebebiyet verdiğini açıklamak öncesi ve sonrası dönemde din-siyaset tartışmaları merkezinde İranlı entelektüel âlim düşünce hareketinin takipçisi ve savunucusu olan Muhammed Müctehid Şebüsterî’nin düşüncelerinin hangi evrelerden geçtiğini, geliştiğini ve evrildiğini incelemektir. Devrim sonrasında yönetime tamamen karşıt bir durum sergileyen devrim savunucularından olan Şebüsterî’nin yaklaşımları,…
İbnü’l-Melâhimî’nin kelam sisteminde adalet ilkesi
Son dönem Mutezilesi’nin iki ekolünden biri olan Hüseyniyye’nin, kurucusu Ebü’l-Hüseyin el-Basrî’den sonraki en büyük temsilcisi İbnü’l-Melâhimîdir. Mutezile kelâmının temel esaslarından biri olan adalet ilkesi, genel anlamıyla Allah-âlem ilişkisini ifade eder. Bu ilke kapsamında ele alınan konular Allah’ın asla kabihi işlemeyeceği, kendi üzerine vacip olanı ihlâl etmeyeceği ve Allah’ın bütün fiillerinin hasen olduğu hususlarını ispat etmeye…
İsmâilîliğin yeni Eflâtuncu dönüşümü: Ebû Ya’kub es-Sicistânî örneği
2./8. yüzyılda ortaya çıkmasına rağmen Abbâsîlerin baskıları nedeniyle gizli bir şekilde davetini sürdürmeye çalışan İsmâilîliğin 3./9. yüzyılın sonlarında özellikle Horasan-Mâveraünnehir bölgesinde serbest bir ortam bularak yayılması sonucunda entelektüel bir gelişim gösterdiği, bu gelişim doğrultusunda 4./10. yüzyıl başlarında Yeni Eflâtunculuğun etkisiyle dönüşüme uğradığı kabul edilmektedir. İslam düşüncesinin gelişiminde büyük bir etkiye sahip olan Yeni Eflâtunculuğun, mistik…
20.yüzyılda hilafet tartışmaları Hoca İsmail Şükrü örneği
Türkiye’de modernleşme serüvenine bakıldığında hayata geçirilen inkılaplar neticesinde yaşanan kültürel ve kurumsal değişimlerin başında şüphesiz hilafetin kaldırılması gelmektedir. Hilafet, 19. ve 20. yüzyılda Müslümanların ve Müslüman ülkeler üzerinde emperyal hedefleri olan ülkelerin en çok üzerinde durduğu dinî ve siyasi konu olmuştur. Osmanlı Devleti’nin son döneminde başlayan modernleşme hareketleri ve bu duruma paralel olarak yaşanan siyasi…