Seyyid Şerîf Cürcânî’de cevher ve araz anlayışı
İslâm dininin inanç esaslarını temellendirip savunan kelâm ilmi, âlemin yaratılışı ve işleyişi konusunda nedenselliğin reddederek varlık ve fiillerin gerçek sebebi olarak Allah’ın yaratmasını koymuş ve böylece ilk evren modelini geliştirmiştir. II/VIII. ve III/IX. yüzyıllar arasında atom teorisi geliştirilerek standart bir evren düşüncesi oluşmaya başlamış ve etkin biçimde sürdürülmüştür. Âlemi anlamlandırmaya çalışan ve bir evren modeli…
Osmanlılarda selefî bir hareket: Kadızâdeliler
Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nin XVII. yüzyılında yaşamış olan Kadızâde Mehmed Efendi ve selefi perspektife sahip olan Kadızâdeliler Hareketi’ni incelemeyi hedeflemektedir. Etkileri XVII. yüzyıl boyunca devam etmiş olan bu hareket Osmanlı Devleti’ni siyasi, sosyal ve dini açılardan etkilemiştir. Çalışma ile Kadızâdeliler Hareketi’nin ortaya çıkmasına sebep olan ekonomik, siyasi, coğrafi ve dini fikirler incelenmiş; akabinde Kadızâdeliler Hareketi’nin…
İbnü’l Melâhimî el-Hârizmî’de Aslah Teorisi
İslam düşünce geleneğinde ayrı bir yeri olan ve ‘ilk akılcılar’ olarak adlandırılan Mu’tezile, kelamî problemlerin yorumlanmasında akli bakış açısını öncelemeleri ve bu sebeple İslam filozoflarından daha önce aklın, varlığın yorumlanmasındaki etkinlik ve geçerliliğini öne sürmeleri ile bir fırka, ekol yahut mezhep olmakla değil, sistematik bir düşünce yapısının temsilcisi olmakla ön plana çıkmaktadır. Dinin temel ilkelerini…
Ebû Ca’fer et-tûsî’nin Et-tibyân fî Tefsiri’l-Kur’ân ve Feyz-i Kâşânî’nin Tefsiru’s-sâfî adlı tefsirleri bağlamında İmâmiyye-İsnaaşeriyye Akaidinin Kur’an tefsirindeki yansımaları
Tefsir, İslam’ın ilk neslinin Kur’ân’ı anlama ve yorumlama pratiğini rivâyet formu içerisinde ortaya koyup kendinden sonraki nesle aktaran bir disiplindir. Sonraki nesiller, içinde bulundukları koşullar içerisinde oluşturdukları inanç perspektiflerini tahkim edecek olan ayetleri ön plana çıkarıp paradigmalarını zayıflatacak diğer ayetleri ya görmezden gelmiş ya da bunları da bir şekilde kendi mezhebî sistemleri içerisinde İslâmî çerçeveden…
Mâtürîdî’nin Kur’an’da nübüvvete dair kavramlar hakkındaki görüşleri
İslam inanç ilkelerinden biri de nübüvvettir. Nübüvvet, vahyin anlaşılması, yorumlanması ve hayata yansıtılması hususunda merkezi bir konumdadır. İmam Mâtürîdî, İslam düşünce tarihinin önemli şahsiyetlerinden birisi olan, kullandığı yöntemi, görüşleri ve eserleri ile Ehl-i Sünnet düşüncesinin önemli kolunu oluşturur. Mâtürîdî, İslam düşüncesinde akıl ve nas bağlamında özgün görüşler ortaya koymuş ve Mâtürîdî ekolüne öncülük etmiştir. Kendisinden…
Şerhu’l Mevâkıf’ta mâhiyet
Seyyid Şerîf Cürcânî aklî ve naklî ilimlerde birçok eser kaleme almıştır. Bu eserlerden birisi de Şerhu’l Mevâkıf’tır. Kelâma ilişkin birçok meselenin incelendiği bu yapıt çalışmanın temel kaynağını oluşturmaktadır. Çalışmada “Şerhu’l Mevâkıf’ta Mâhiyet” konusu işlenecektir. Genel bir perspektif sunmak açısından mâhiyet kavramıyla bağlantılı olan; zihni varlık düşüncesi ve varlık-mâhiyet ayrımı şeklinde gerçekleşen tartışmalar beyan edilmiştir. Seyyid…