Kelâm âlimlerinin akaid hadislerini anlama ve yorumlama metotları
İslam inanç esaslarını sağlam delillerle temellendiren kelâm ilmi, bilgi kaynaklarının tespitine önem vermiştir. Kelâm âlimleri bilgi kaynağını duyu organları, akıl ve haber olarak üç kısımda incelenmişlerdir. Haber kısmını da mütevâtir ve âhâd haberi olarak ele almışlardır. Kelâm âlimleri, mütevâtir haberin üzerinde inanç konularını inşa ederken âhâd haberin inanç konuları tespitinde delil olup olmayacağı konusunda ise…
Alevi Bektaşi klasik kaynaklarında Peygamberlik tasavvuru
Alevîlik-Bektaşîlik münbit bir coğrafyada ortaya çıkmış, çeşitli etkileşim ve değişimlerden geçerek günümüzdeki halini alan dini ve toplumsal gruplardan birisidir. Nüfus yoğunluğu ve tarihi tanınırlık bakımından ülkemizde hatırı sayılır bir yere sahip olan grup geçmişten bugüne merak ve araştırma konusu olmuştur. İsimlendirilme hususunda, mezhep, tarikat, tasavvufi oluşum veya senkretik bir inanç manzumesi şeklinde çeşitli görüşler öne…
Fahruddin er-Râzî’de tevhîd anlayışı
Bu çalışmamızda ilk olarak tevhîd inancının tarihi seyir içerisinde insanlar tarafından nasıl anlaşıldığını irdeledik. Dolayısıyla tevhîd kavramının tarihsel arka planını inceleyerek, beşeri dinlerden Mecûsilik, Hinduizm, Budizm gibi dinlerde, ilahi dinlerden de Yahudilik ve Hristiyanlık gibi dinlerde tevhîd kavramının hangi evrelerden geçtiğini ortaya koymaya çalıştık. Daha sonra İslâm âlimlerinin Allah’ın varlığı ve birliğini ispatlamada kullandıkları delilleri…
Modern İslâmî literatürde deccâl
Deccâl, İslâmiyet’in ilk yıllarından modern döneme kadar bazı istisnaî görüşler dışında rivayetlerde anlatıldığı şekliyle kabul edilmiş, tartışma konusu olmamıştır. Klasik dönemden modern döneme kadar oluşan fikrî birikim, Batıda Aydınlanma Çağı’nın başlaması, Müslüman müelliflerin Batılı yazarların görüşlerinden etkilenmesi gibi âmiller deccâl mefhumunun zamanla tartışma sahasına taşınmasına zemin hazırlamıştır. Meselenin tartışma konusu olmasının tabii sonucu olarak modern…
Leâlî Ahmed’in Şerhu Kasîdeti’n-Nûniyye bağlamında kelamcılığı
Elinizdeki çalışmamız, XVI. yy.’da yaşayan akâid, kelâmi mantık, felsefe, fıkıh, tasavvuf, divan, edebiyat, tefsir alanlarında eserler telif eden ve iyi derecede Farsça ve Arapça bilen Leâlî Ahmed’in görüşlerini Şerhu Kasîdeti’n-Nûniyye eseri bağlamında ortaya koymayı amaçlamaktadır. İstanbul’un ilk kadısı Hızır Bey’in (ö. 863/1459) ilgili dönemde tartışılan felsefî meselelere gönderme yapılarak Hanefî – Mâturîdî anlayış çerçevesinde yazdığı…
Yeni ilm-i kelâm dönemi isbât-ı vâcib risalelerinde Allah-alem ilişkisi
XIX. yüzyılın sonlarına doğru İslâm dünyasının Avrupa medeniyetine hangi ölçüde yaklaşması gerektiği önemli bir mesele olmuştur. Batı’da pozitivizmin yaygınlaşmasıyla materyalizm ön plana çıkmış ve evrenin özünde ezeli ve ebedi maddenin oluşu, maddenin dışında hiçbir şeyin var olmadığı görüşü giderek hızla yayılmıştır. İslâm dünyası ise bu süre zarfında siyasi problemlerle uğraşmış, fikri düzeyde pek çalışma yapamamıştır….
Teolojik ve bilimsel açıdan geniş evren modeli
Tarihsel süreç boyunca evren ve evrenin mahiyeti hakkında insanlığın bilgisi yenilenmiş ve gelişmiştir. Son yüzyılda gerçekleşen bilimsel faaliyetlerin hız kazanmasıyla beraber yaşadığımız evrenle alakalı daha önceki algılarımız değişime uğramıştır. Bilimsel alanda yaşanan değişim din ve felsefe alanlarını da etkilemiştir. Evrenin yapısı hakkında yapılan bilimsel araştırmalar bizlere gittikçe genişleyen devasa büyüklükteki bir evrende yaşadığımızı göstermiştir. Bu…