Tezler

Erken dönem Zeydîlik’te nas ve tayin düşüncesi

Erken Dönem Zeydîlik’teki imâmet doktrinini incelemeyi hedeflediğimiz çalışmamızın kapsamı hicrî ikinci ve üçüncü asır olarak belirlenmiştir. Fikir-Hadise irtibatı bağlamında gerçekleştirdiğimiz çalışmamızda tarihî süreç ön planda tutulmuştur. Çalışmamız, giriş, iki bölüm ve sonuç kısmından teşekkül etmektedir. Giriş bölümünde, Şîa’nın kolu olan İmâmiyye Şîası’nın imâmet doktrininin merkezinde yer alan nas ve tayin düşüncesinin, Zeydiyye’nin imâmet anlayışında ne…

Ebu İshak eş-Şirâzî’nin kelâmî görüşleri

“Ebû İshâk eş-Şîrâzî’nin Kelâmî Görüşleri” ismini taşıyan bu çalışmada Şafîî-Eş’arî mezhebinin önde gelen âlimlerinden Şîrâzî’nin el-İşâre ilâ Mezhebi Ehli’l-Hâk ile Akîdetü’s-Selef adlı eserleri bağlamında kelâmî görüşleri konu edinilmiştir. Giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşan tezin birinci bölümünde Şîrâzî’nin hayatı, ilmi kişiliği ve düşünce yapısı ele alınmıştır. İlmi kişiliğinin bir parçası olan hocaları, talebeleri ve eserleri…

Hanefîliğin oluşum süreci ve itikadî mezheplerle ilişkisi

Bu çalışma, Hanefî mezhebinin teşekkül sürecini, itikadî-siyasi görüşlerini ve diğer mezheplerle olan ilişkilerini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Mezhep âlimlerinin görüşleri, şahıs-fikir ve fikir-hadise ilişkisi yöntemiyle incelendi. Savunmacı bir yaklaşım yerine mezhebin önde gelen isimleri üzerinde derinleşme esas alındı. Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, mezhebin öncü isimlerden Ebû Hanîfe, Ebû Yûsuf ve Şeybânî’nin itikadî ve siyasi…

Fahreddin Er-Râzî’de teorik bilginin kesinliği problemi

Bu çalışmada Fahreddin er-Râzî’nin teorik bilgide kesinliğe ulaşmanın imkânı ve yöntemi hakkındaki görüşleri incelenmeye çalışılmıştır. Buna bağlı olarak birinci bölümde Fahreddin er-Râzî’nin eserlerinde uyguladığı eleştirel yöntem ve bilgi teorisi hakkında genel bir çerçeve çizilmiştir. Ardından kelâm ilminin temel yöntemi olan nazar ve istidlâle şüpheci grupların yönelttiği eleştiriler ve Fahreddin er-Râzî’nin bu eleştirilere verdiği cevaplar serimlenmiştir….

Mezhepler tarihçilerine göre Hz. Ali’ye karşı savaşanlar (İbn Hazm örneği)

Hz. Peygamber’in vefatından sonra Müslümanlar, başta imâmet meselesi olmak üzere pek çok konuda ayrılığa düşmüşlerdir. İlk üç halife dönemini kapsayan bu ihtilâfların en fazla yaşandığı dönem şüphesiz Hz. Ali’nin hilâfeti dönemi olmuştur. Hz. Osman’ın şehit edilmesiyle başlayıp Cemel ve Sıffîn savaşları ile ilerleyen bu süreçte imâmet-siyaset temelinde yaşanan bu ihtilâflar, Hz. Ali döneminde sahabe kanının…

Vehhabiliğin günümüz tekfirci hareketler üzerindeki etkisi-DEAŞ örneği

Bu araştırma, Vehhabiliğin çağdaş tekfirci akımlar üzerindeki etkisini, çağdaş tarihin en önde gelen tekfirci örgütü olan DEAŞ’a odaklanarak ele almaktadır. Bu Araştırma, Vehhabi muhalifleri tarafından kaleme alınan eserlere değil, bizatihi kendi kitap ve kaynaklarını esas alarak Vehhabiliğin miras ve tarihini objektif olarak yeniden değerlendirmeye çalışmaktadır. Ayrıca süreç içerisinde Vehhabiliğin düşünsel ve eylemsel bağlamda kattettiği aşamalarla…

Ebu’l–muin en-Nesefi ve kelami istidlal metodu

Kelam ilmi, inançla ilgili ilkelerin sıhhat ve doğruluğunun araştırıldığı bir ilimdir. Bu ilim, İslam dini etrafında ortaya atılan şüpheleri bertaraf etmek için akli, nakli delil ve burhanları ortaya koymak amacıyla Kur’ân-ı Kerim ve sahih nebevi sünnet içerisinde sabit, kesin deliller yardımıyla İslam inanç esaslarını tespit etmeye yarayan bir ilimdir. Kelam ilmi Allah katında en şerefli…

Hanbelî düşüncede haberî sıfatlar (Ebû Ya’lâ el-Ferrâ örneği)

Hanbelî düşüncenin önemli bir temsilcisi olan Ebu Ya’lâ el-Ferrâ’nın Haberî sıfatlar konusundaki düşüncelerini incelemeyi amaç edinen bu çalışma, söz konusu amaca ulaşmak için ilk bölümde haberî sıfatlar ve kelâmî ekollerde haberî sıfatların nasıl anlaşıldığı ve yorumlandığı konusunu incelemektedir. Ayrıca bu bölümde el-Ferrâ’nın düşüncesinin sınırlarını ve başkalarınkinden farklı yönlerini ortaya koyabilmek amacıyla hanbelî düşüncede haberî sıfatlar…

İmam Mâtürîdî’de akıl teorisi

Kelâm ilmi içerisinde akıl çeşitli yönleriyle ele alınmış, bilhassa tanımı, niteliği, türleri ve akıl-nakil münasebeti açısından inceleme ve araştırmaya tabi tutulmuştur. Bunun en önemli nedeni, aklın dini sorumlulukta başat rol oynamasının yanı sıra, çeşitli bilgi vasıtaları ile edinilen bilgilerin sağlamlığını kontrol eden bir ölçüt konumunda bulunması ve onlara hâkim durumda olmasıdır. Akıl olmaksızın herhangi bir…

Abdulkahir el-Bağdadi’nin Tefsîru’l-Esmâ ve’s-Sıfât adlı eserinin tahkiki ve değerlendirmesi

İslam düşüncesinde ilâhî sıfatlar meselesi geçmişten günümüze canlılığını koruyarak aktarılmış önemli bir problemdir. Bu konuyla ilgili birçok âlim eser yazarak alana katkıda bulunmuştur. Bunlardan biri de Eş’ari geleneğe mensup olan Abdülkâhir el-Bağdâdî’dir. Bağdâdî, kelamda Eş’arî geleneğin erken dönem temsilcilerindendir. Onun görüşleri Eş’arî ekolünü tanımak isteyenler için önemli bir başvuru kaynağıdır. Bağdâdî’nin Tefsîrü’l-Esmâi ve’s-Sıfât adlı kitabı…