Kelâm ilminin Stoa felsefesi ile ilişkisi hakkındaki iddia ve tartışmalar
Bir Helenistik Dönem felsefe ekolü olan Stoacılığın, kelâm geleneği üzerinde farklı yönlerden, çeşitli düzeyde etkide bulunduğuna dair, yüz yılı aşkın önemli bir akademik literatür mevcuttur. Farklı dönemlerde yaşamış olan farklı zihniyetlere sahip yazarlarca dile getirilmiş bu iddiaların bir kapsayacı tez ile değerlendirilmesi gerekliliği ihtiyacına binaen bu çalışma kaleme alınmıştır. İlgili literatürü incelerken tartışmayı zenginleştirmek, çalışma…
İmam Mâtürîdî’de nübüvvetin ispatının kelâmi delilleri
İslam’da nübüvvet konusu, Allah’ın varlığı ve birliğinden sonra önemli ikinci konuları arasında yer almaktadır. Çünkü peygamberler ilahi mesajları nübüvvet aracılığıyla insanlara bildirmektedirler. Tarih boyunca her zaman güncelliğini koruyan bir tartışma konusu olan peygamberlik, vahyin ve dinin anlaşılması noktasında da son derece ehemmiyet arz etmektedir. Bu çalışmada 10. ve 11. Yüzyılda yaşamış ve fikirleriyle çağını aşıp…
Kelâmi bir problem olarak Allah’ın fiilleri
Bu çalışmada; Allah’ın fiillerinin neler olduğu, konu ile ilgili Kur’an’ın anlatım üslubu, Allah’ın filleri ile ilgili teolojik-felsefi yaklaşımlar, duanın mahiyeti, dünyada rızkın adâletsiz dağılımının nedenleri, teodise problemi, vahyin mahiyeti, Allah’ın tabiata müdahale edip etmediği ve ahiret hayatı ile ilgili konular Allah’ın fiilleri bağlamında tartışılmaktadır. Bu anlamda zihinlerdeki Allah tasavvuru, eleştirel bir yaklaşımla yeniden incelenmiştir. Allah’ın…
Abdülkâdir Geylânî’de mezhebî unsurlar
Devrinin önemli simalarından olan ve mutasavvıf kimliği ile şöhret bulan Abdülkâdir Geylânî, yalnızca tasavvuf alanında değil daha birçok alanda vükufiyet kesb etmiş bir İslâm âlimidir. Geylânî’nin ilgilendiği alanlar arasında makâlât geleneği de yer almaktadır; ancak tek disipline indirgeyen bazı yaklaşımlar Geylânî’nin bu çok yönlü tarafının ihmal edilmesine neden olmuştur. Bu çalışmamızda, Abdülkâdir Geylânî’nin eserlerinden hareketle…
Endülüs İslam düşüncesinde esmâ-sıfât tartışması ve İbn Hazm
Endülüs’te Müslümanlar 711 yılından, 1492’de Gırnata (Granada) Sultanlığı’nda Benī Aḥmer Devleti’nin yıkılışına kadar toplamda 781 yıl boyunca varlıklarını sürdürmüşlerdir. Bu süre zarfında siyasi çekişmelerin içinde Kurtuba (Cordoba), Gırnata (Granada) ve Tuleytula (Toledo) gibi önemli kültür merkezleri oluşmuş ve Müslüman ve Müslüman olmayan birçok kişi gelip buralarda eğitim almıştır. Astronomi, tıp ve matematik gibi alanların yanında…
Türkiye’de İslamcılık tartışmaları: Birikim dergisi örneği
Cumhuriyetin kurulmasıyla Türkiye’de başlayan toplumsal değişim, çoğu zaman din ve din eksenli konular etrafında gelişme göstermiştir. Sosyal ve kültürel yaşamın her alanında tartışılan bu konular, farklı biçim ve hareket noktaları edinerek gündem oluşturmaya devam etmektedir. Başlangıçta din, kültür ve sosyal yaşama dair konularda yoğunluk oluşturmuş bu tartışmalar; günümüzde de İslâmcılık, İslâmî Hareketler, İslâm ve kadın,…